Słownik

uzależnienia

Uzależnienia objawiają się silnym pragnieniem lub poczuciem przymusu przyjmowania danej substancji psychoaktywnej, niemożnością kontrolowania swojego zachowania przy rozpoczynaniu jej przyjmowania lub kończeniu. Osoba uzależniona może przyjmować większe dawki niż zamierzała, zaś jej wysiłki zmierzające do zmniejszenia dawek okazują się nieskuteczne. Mogą pojawiać się przykre dolegliwości cielesne po przerwie w zażywaniu substancji, np. alkoholowy zespół abstynencyjny może objawiać się drżeniem rąk, powiek lub języka, poceniem się, mdłościami, nudnościami lub wymiotami, podwyższeniem ciśnienia, pobudzeniem, bólami głowy, bezsennością, osłabieniem, drgawkami i przemijającymi omamami wzrokowymi, dotykowymi lub słuchowymi. Osoba uzależniona może mieć skłonność do łagodzenia objawów abstynencyjnych używaniem tej samej lub podobnej substancji, od której jest uzależniona. Uzależniony uporczywie przyjmuje substancję, pomimo oczywistych dowodów szkodliwych skutków swojego uzależnienia.

Z czasem zmienia się tolerancja organizmu na działanie substancji - zazwyczaj potrzebne są coraz większe dawki, by wywołać oczekiwany efekt. W przypadku alkoholizmu tolerancja może najpierw wzrastać (można wypić coraz więcej), z czasem jednak może się zmniejszyć tak, że już stosunkowo niewielkie dawki alkoholu wystarczają do upicia się.

Uzależniony jest silnie pochłonięty sprawą przyjmowania substancji psychoaktywnej. Często zmieniają się jego dotychczasowe zainteresowania i zamiłowania lub wręcz je porzuca. Niekiedy ogranicza czas na wszelkie inne sprawy. Coraz więcej czasu pochłaniają działania związane z poszukiwaniem i przyjmowaniem substancji lub uwalnianie się od przykrych następstw jej działania.

W leczeniu uzależnień stosuje się przede wszystkim psychoterapię grupową. W przypadku uzależnienia od alkoholu lub narkotyków niekiedy konieczna bywa najpierw detoksykacja na oddziale detoksykacyjnym. Wobec rozwoju nowoczesnych, skutecznych metod psychoterapii uzależnień, stopniowo odchodzi się już od stosowania esperalu lub anticolu. Najlepsze polskie ośrodki odwykowe osiągają wysoką efektywność - aż 50% pacjentów po ukończeniu 6-cio tygodniowej terapii na oddziale całodobowym utrzymuje abstynencję, od alkoholu jeszcze 2 lata po terapii. Większość spośród pozostałych pacjentów upija się sporadycznie lub pije ciągami rzadszymi i krótszymi niż przed terapią. Osoby uzależnione mogą dodatkowo zwiększyć swoje szanse na utrzymanie abstynencji, uczestnicząc w zaawansowanych programach terapii uzależnień, w grupach zapobiegania nawrotom, warsztatach poświęconych duchowości oraz utrzymując kontakt z grupami samopomocowymi, jak np. AA lub kluby abstynenckie.