Słownik

fobia

Zaburzenie o charakterze lękowym, polegające na odczuwaniu irracjonalnego, niemożliwego do opanowania, niewspółmiernego do zagrożenia lęku przed określonymi przedmiotami lub zjawiskami. Fobie są zaburzeniami w znacznym stopniu utrudniającymi codzienne funkcjonowanie. W skrajnych przypadkach mogą zupełnie je uniemożliwiać.

Nie należy mówić o fobii, kiedy strach jest uzasadniony i występuje w rozsądnym, niezbyt nasilonym rozmiarze. Dla przykładu - większość osób, przebywając na dużej wysokości przeżywa strach, który jest zupełnie zrozumiałym i uzasadnionym zjawiskiem - duża wysokość, zwłaszcza przy braku niezbędnych zabezpieczeń, niesie ze sobą rzeczywiste zagrożenie. Faktyczna fobia wysokości oznacza jednak lęk tak nasilony, że w wielu przypadkach uniemożliwia nawet wejście na drabinę w warunkach domowych.

Do najczęściej spotykanych fobii należą:

  • akrofobia - lęk przed dużą wysokością;
  • arachnofobia - lęk przed zwierzętami z gromady pajęczaków - co ważne, niekoniecznie tylko przed pająkami, jak się potocznie przyjęło, ponieważ inne pajęczaki wyglądają często bardzo podobnie do pająków i przeciętny obywatel nie odróżnia ich od siebie - arachnoidea (lub arachnida) to po łacinie "pajęczaki", podczas gdy "pająki" to araneina;
  • myzofobia - lęk przed brudem, występujący często w szerszym psychopatologicznym kontekście nerwicy obsesyjno-kompulsywnej;
  • nozofobia - lęk przed określoną chorobą, zazwyczaj taką, o której w danym momencie dużo się mówi (w naszych czasach często AIDS, jakaś postać raka, choroba popromienna itp.);
  • nyktofobia - lęk przed ciemnością;
  • hydrofobia - lęk przed wodą;
  • tanatofobia - lęk przed śmiercią;
  • agorafobia - lęk przed otwartą przestrzenią (jak rynek, plac, stadion itp.); agorafobia jest szczególnym rodzajem fobii, ponieważ w gruncie rzeczy ma podłoże społeczne - osoba cierpiąca na agorafobię często tak naprawdę obawia się nie tyle samej otwartej przestrzeni, co tłumu, który można tam spotkać i ewentualnej ekspozycji na szeroko rozumiany "widok publiczny".

Należy dodać, że tzw. "fobie w czystej postaci" występują raczej rzadko, zazwyczaj są bowiem elementem szerszego obrazu klinicznego nerwicy.