Słownik

zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości przejawiają się skrajną lub znaczącą odmiennością w porównaniu z przeciętnym w danej kulturze sposobem spostrzegania, myślenia i odczuwania, a zwłaszcza sposobem odnoszenia się do innych. Odmienność ta dotyczy sposobu postrzegania i interpretowania wydarzeń i zachowań ludzi, wyobrażeń o sobie i innych, niedostosowaniu przeżywanych emocji do sytuacji, nieadekwatnej intensywności przeżywanych emocji, trudności w panowaniu nad impulsami i popędami oraz niepożądanym postępowaniu w sytuacjach międzyludzkich.

Zaburzenia osobowości ujawniają się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania i trwają nadal w okresie dojrzałości. Wzorce zachowania osoby z zaburzeniami osobowości są głęboko zakorzenione, trwałe, mało elastyczne i występują w szerokim zakresie sytuacji. Często są powodem jej cierpienia i trudności w kontaktach z innymi ludźmi, mogą też wywierać niekorzystny wpływ na otoczenie. Zachowanie osoby z zaburzeniami osobowości nie jest przejawem innych zaburzeń psychicznych, ani nie jest spowodowane chorobą somatyczną lub urazem mózgu.

Wśród zaburzeń osobowości wymienia się osobowość paranoiczną, schizoidalną, dyssocjalną (psychopatię), osobowość chwiejną emocjonalnie, osobowość histrioniczną, anankastyczną, lękową, zależną, narcystyczną i bierno - agresywną.

Zaburzenia osobowości są jednym z najbardziej spornych zagadnień w psychiatrii. Różnice zdań dotyczą przyczyn ich powstawania, charakterystycznych objawów oraz klasyfikacji poszczególnych typów zaburzeń osobowości. Część badaczy uważa, że zaburzenia osobowości kształtują się w procesie wychowania, inni wskazują na czynniki wrodzone, biologiczne. Leczenie zaburzeń osobowości jest w większości wypadków niezwykle trudne. Leczenie farmakologiczne może przynosić jedynie stłumienie zachowań agresywnych. Istnieje pewna zgodność poglądów co do tego, iż podstawową metodą leczenia większości zaburzeń osobowości jest długoterminowa psychoterapia.