Artykuł

Kinga Kocjan

Kinga Kocjan

Kobiece strategie wyboru partnera


Dobór partnerski, jego prawidłowości i prawa nim rządzące stanowią zainteresowanie człowieka od zarania dziejów. Korzystając z naukowych pojęć, aby scharakteryzować pojęcie jakim jest dobór partnerski, odwołać należy się do pojęcia doboru płciowego określanego jako: "efekt walki pomiędzy osobnikami jednej płci, zwykle mężczyznami w posiadaniu innej płci" [1]. Oxfordzki słownik psychologii definiuje natomiast dobór płciowy jako: "naturalną selekcję operującą na różnicach indywidualnych w nabywaniu różnorodnych genotypów" [2].

Zasoby materialne


Z ewolucyjnego punktu widzenia dobór partnerski nie jest sprawą łatwą i decyduje o nim szereg czynników ukształtowanych szczególnie przez naszą biologię. Pierwszym z ważnych czynników, który wpływa na wybór potencjalnego partnera przez kobietę, to zasoby materialne, jakimi dysponuje tenże kandydat. Mężczyzna zasobny daje większe prawdopodobieństwo dobrobytu dla swojej rodziny niż ten, który zasobów tych nie posiada. Posiadane zasoby przemawiają także pośrednio o innych jego cechach, jak sprawności, przedsiębiorczości, zaradności i energiczności. Kobiety jednakże nie ufają wyłącznie zapewnieniom w tym aspekcie i potrzebują oznak, że dany mężczyzna naprawdę takie dobra posiada. Czasami są to oznaki pośrednie, takie jak ambicja i wspinanie się po szczeblach władzy, innym razem zdrowie lub talenty sportowe. Liczne badania potwierdzają, że kobiety cenią sobie dobra materialne u potencjalnego partnera. W pewnym badaniu przeprowadzonym w 1939 r.[3] wśród Amerykanów i Amerykanek kobiety dwukrotnie częściej zaznaczały przy wyborze partnera perspektywy finansowe, niż czynili to mężczyźni. Dla mężczyzn perspektywy finansowe partnerki też były mile widziane ale niekoniecznie pożądane. Proporcja ta utrzymywała się także w latach 1956 i 1967[4]. W połowie lat osiemdziesiątych przebadano 1491 Amerykanów za pomocą tego samego kwestionariusza co w 1939 r. Podobnie jak w poprzednich latach kobiety ceniły dwukrotnie bardziej niż mężczyźni perspektywy finansowe partnera. Tak więc waga, jaką kobiety przykładają do zasobów materialnych, jest ogromna i jak ujawnił Douglas Kenrick [5] ujawnia się w różnorodnych kontekstach. Badacz ten opracował metodę ustalania, jak wysoce ludzie oceniają różne cechy przyszłego partnera od minimalnego poziomu, gdzie mogą daną cechę zaakceptować. W wyniku przeprowadzonych badań okazało się, że biorące w nim studentki wybrałyby na kandydata na męża partnera, który zarabia o 70% więcej niż inni mężczyźni. Mężczyznom wystarczałoby, gdyby kobieta zarabiała 40% z tego, co przedstawicielki jej płci. Również ogłoszenia matrymonialne pokazują, że kobiety poszukują na rynku małżeńskim partnera dysponującego zapleczem materialnym. W badaniach o zasięgu światowym przeprowadzonych przez D.Bussa wraz ze współpracownikami [6] aż w 37 krajach, w tym w Polsce, potwierdza się założenie, że kobiety cenią zamożnych partnerów. W badaniu respondenci poproszeni zostali o uszeregowanie 18 cech upragnionego partnera życiowego w skali, od niezbędnych do nieistotnych. Kobiety, niezależnie od miejsca zamieszkania, rasy, systemu politycznego czy religijnego, przywiązywały większą wagę do spraw materialnych niż mężczyźni.

Pozycja społeczna


Kobiety pragną mężczyzn o wysokiej pozycji społecznej, ponieważ jest on uniwersalnym sygnałem zasobności. Historia ludzkości uczy, iż wyższa pozycja społeczna sprzyja lepszemu pożywieniu, lepszej opiece zdrowotnej, większemu terytorium. Także dzieci wychowujące się w rodzinie, gdzie mężczyzna zajmował wysoką pozycję społeczną, miały lepszy dostęp do kształcenia. Pozycja społeczna jednak ma mniejsze znaczenie od zasobności materialnej partnerów. D.Buss [7] podaje, że w badaniach przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych kobiety preferowały partnerów o wysokiej pozycji społecznej lub tych, którzy wykonywali prestiżowy zawód. W trakcie innego badania wykonywanego przez D. Bussa wraz z D. Schmidtem [8] zbadano setki studentów oraz studentek. Badania te wykazały, że studentki oceniały wyżej sukces i dobre perspektywy zawodowe u przyszłego partnera jako pożądane niż czynili to mężczyźni. Pożądanie mężczyzn o wysokiej pozycji nie jest wyłącznie domeną Amerykanów. W trakcie rozszerzonych badań omawiani badacze wykazali, że tendencja ta ujawnia się u ogromnej większości kobiet z innych 37 kultur.

Wiek


Ważnym wskaźnikiem dostępu przez mężczyznę do określonych dóbr jest jego wiek. W badanych przez D. Bussa [9] 37 różnych kultur zaobserwowano, że kobiety chętniej wybierają partnerów starszych od siebie. Przeciętna różnica wieku osób pobierających się wynosi 3 lata na całym świecie. Wyjaśnieniem tej skłonności według D. Bussa jest fakt, że wraz ze wzrostem wieku wzrasta jego dostęp do bogactwa. W społeczeństwach Zachodu wysokość zarobków rośnie wraz z wiekiem mężczyzny. W społeczeństwach tradycjonalistycznych związek bogactwa z wiekiem można wyjaśnić siłą fizyczną i zdolnościami łowieckimi nabieranymi z wiekiem. Wspomniany badacz dywaguje także, że kobiety mogą cenić starszych od siebie mężczyzn ze względu na ulotniejsze aspekty. Starsi mężczyźni uważani są dojrzalszych, bardziej stałych w uczuciach i mniej zawodnych. W badanych 37 kulturach kobiety dwudziestoletnie wolały mężczyzn jedynie o kilka lat starszych. Wybór starszego kandydata na partnera życiowego mógłby wiązać się z ryzykiem rychłej jego śmierci lub problemów w pożyciu.

Ambicja i pracowitość


W latach pięćdziesiątych zapytano 500 studentów, jakie cechy są według nich pożądane u partnerów. Kobiety biorące udział w badaniu znacznie częściej niż mężczyźni szukały partnerów lubiących swoją pracę oraz pragnących zrobić karierę, pracowitych i ambitnych. W badaniu międzynarodowym, prowadzonym przez D. Bussa [10] obejmującym 852 niezamężne kobiety oraz 100 mężatek potwierdziła się teza, że ambicja i pracowitość uznawane są za cechy decydujące w wyborze partnera. Kobiety uznają brak ambicji zarówno u partnerów stałych, jak również przelotnych, za skrajnie niepożądany i są gotowe zerwać związek z mężczyzną, który stracił pracę i nie zamierza się piąć po drabinie kariery. Wyniki te potwierdzają, że, zgodnie z hipotezą ewolucyjną, wykształciło się w kobietach upodobanie do mężczyzn wykazujących cechy przydatne przetrwaniu i zdobywaniu zasobów.

Inteligencja


Wskaźnikiem świadczącym o zdolności mężczyzny do zdobywania zasobów jest inteligencja. Mężczyźni inteligentni osiągają wyższy poziom wykształcenia, co wiąże się ze zdobyciem satysfakcjonującej pracy i zarobków. W badaniach prowadzonych przez D. Bussa wraz z Michaelem Botwinem [11] badani zostali poproszeni, aby pomyśleli o najbardziej inteligentnych znanych im osobach i opisały działania dowodzące ich inteligencji. Wszystkie działania okazały się przynosić dobroczynne skutki, z których może skorzystać osoba wybierająca je na partnera.

Zdrowie


Zarówno kobiety i mężczyźni traktują zdrowie jako ważny czynnik, kierując się wyborem partnera (-ki). Grupa badaczy [12] odkryła, że ważnym wskaźnikiem zdrowia człowieka jest symetria twarzy i ciała. Utrzymują oni, że odkształcenia w ciele mogą powstawać pod wpływem rozmaitych czynników genetycznych i zewnętrznych, a ludzie o symetrycznej budowie ciała potrafią się nim oprzeć. Tak więc wybór symetrycznie zbudowanego partnera zmniejsza ryzyko przeniesienia chorób na potomstwo, dając korzyści genetyczne. D. Buss [13] podaje, że ludzie o regularnych rysach twarzy osiągają lepsze wyniki w badaniach stanu zdrowia, a także kondycji psychicznej i emocjonalnej. Można także dostrzec, że osoby te cieszą się większym powodzeniem u płci przeciwnej, a mężczyźni o takich rysach wcześniej zaczynają pożycie płciowe, mają więcej partnerek i stosunków pozamałżeńskich.

Dopasowanie


Psycholog Zick Rubin [14] przebadał 202 młode pary, z których jedne rozpadły się, a inne pozostały ze sobą przez kilka lat. W odróżnieniu do par, które pozostały razem, te które rozpadły się cechowała różnica w poglądach dotyczących m.in. roli kobiety i mężczyzny, dopuszczalności przelotnego seksu i religii. Jak widać jednym ze sposobów dobierania się w pary jest poszukiwanie partnera podobnego do siebie. Podobieństwo to powinno zawierać się w aspekcie podobnych wartości, religii, przynależności do tych samych grup społecznych, rasowych, etnicznych, religijnych. Ludzie poszukują partnerów o podobnych poglądach także w takich sprawach jak aborcja czy kara śmierci. Dopasowanie pod względem podobieństw zmniejsza ryzyko rozstania i upewnia nas w tym, że partner jest w stanie zapewnić nam to czego oczekujemy.

Stałość i odpowiedzialność


Stałość i odpowiedzialność stanowi wysoką wartość dla kobiet wybierających partnera. W badaniach przeprowadzonych przez D. Bussa [15] w 21 społeczeństwach na 37 zarówno kobiety jak i mężczyźni w równym stopniu oczekiwali odpowiedzialności od partnera (-ki). Z pośród pozostałych 16 społeczeństw, aż w 15 kobiety wyżej ceniły odpowiedzialność od mężczyzn.

Jeśli chodzi o stałość uczuć, w 23 społeczeństwach kobiety oceniły te cechę wyżej niż mężczyźni, w pozostałych 14 kobiety i mężczyźni w równym stopniu ją cenili. Stałość i odpowiedzialność w przeprowadzonych badaniach zajęły kolejno 2 i 3 miejsce cech pożądanych u partnera, stając tym samym zaraz za miłością. Ta wysoka pozycja może świadczyć o tym, że mężczyzna stały i odpowiedzialny będzie zaopatrywał swoją rodzinę i dbał o jej byt przez dłuższy czas. Ponadto niestałość i nieodpowiedzialność może wiązać się potencjalnie z dużymi stratami dla partnerki, np. z przemocą, zdradą, zazdrością i brakiem troski o byt rodziny.

Siła fizyczna


Badania wskazują, że wielkość i siła fizyczna są czynnikami branymi pod uwagę przez kobiety w doborze partnera. Jedną z korzyści w długotrwałym związku kobiety z mężczyzną jest zdolność mężczyzny do obrony fizycznej swojej rodziny. Jego wzrost czy budowa ciała są wskaźnikami decydującymi o jego zdolnościach obronnych. W trakcie jednego z badań wykonanego przez D. Bussa i Schmidta [16] okazało się, że niski wzrost u mężczyzn jest cechą niepożądaną przez kobiety, pożądani natomiast są mężczyźni wysocy, silni i dobrze zbudowani. Inna grupa badanych, jak podkreśla Buss [17] preferowała mężczyzn o średnim lub wysokim wzroście, ok. 180 cm. Także z analizy ogłoszeń matrymonialnych [18] wynika, że 80% kobiet pragnie, aby poszukiwany partner miał 180 lub więcej centymetrów wzrostu. Wysocy mężczyźni otrzymywali więcej ofert z ogłoszeń matrymonialnych i mogli wybierać w większej licznie kandydatek.

Miłość i zaangażowanie


W toku badań, jakie przeprowadził D. Buss [19] miłość stoi na pierwszym miejscu wśród najbardziej pożądanych preferencji w wyborze partnera życiowego. Miłość jest zjawiskiem uniwersalnym i obejmującym swoim zasięgiem cały glob. Znany antropolog William Jankowiak [20] w toku przeprowadzonych przez siebie badań udowodnił występowanie miłości w ponad 90% kultur. Aby obiektywnie stwierdzić, czym w istocie jest miłość, badacz D. Buss przeprowadził badanie nad zachowaniami, które miłość wyrażają. Respondenci zostali poproszeni o opisanie zachowań wyrażających ich miłość do konkretnej osoby. Na czele powstałej listy ulokowało się zaangażowanie, w odniesieniu zarówno do kobiet jak i mężczyzn. Jednym z zasadniczych aspektów zaangażowania jest wierność, sygnalizująca wyłączność seksualną, ofiarowywanie posiadanych dóbr, dostarczanie wsparcia uczuciowego, wycofywanie się z innych związków, wspólne planowanie przyszłości oraz poświęcanie wolnego czasu i energii. Buss podaje także, że wyniki badań przeprowadzone przez zespół Sprechera jasno dowodzą, że kobiety zapytane, czy związałyby się małżeństwem z kimś, kogo nie kochają, zdecydowanie zaprzeczają (zaprzecza 89% Amerykanek, 82% Japonek i 59% Rosjanek). Jak pokazują inne badania, warunkiem trwałego zaangażowania są dwie cechy: życzliwość i szczerość. Jedno z badań, jak podaje Buss [21] opierające się na analizie 800 ogłoszeń matrymonialnych pokazało, że najczęściej poszukiwaną cechą przez kobiety jest szczerość. Życzliwość jest natomiast składnikiem skłonności do dzielenia się, a jej brak może sygnalizować egoizm, co wiąże się ze stratami dla kobiety.

Gotowość do inwestowania w dzieci


Jedną z cech pożądanych przez kobiety na partnera życiowego jest jego gotowość inwestowania w dzieci. D. Buss[22] pisze, że jest to dla kobiet ważne z dwóch powodów. Po pierwsze, mężczyźni czasami szukają seksualnej odmiany, mogą więc skierować swoją energię w kierunku innej kobiety, kosztem własnych dzieci. Mężczyźni także oceniają stopień prawdopodobieństwa swojego ojcostwa i niechętnie w inwestują w dzieci, które, jak sądzą, nie są ich. Psycholog Peggy La Cerra przeprowadziła wśród studentek badanie, ukazując im fotografie mężczyzn podczas różnych czynności, m.in. stojących samotnie, zajmujących się małym dzieckiem, mężczyznę i dziecko naprzeciwko siebie, jak również mężczyznę nie zwracającego uwagi na płacz dziecka. Wyniki pokazały, że najatrakcyjniejszym kandydatem na męża był mężczyzna zajmujący się dzieckiem.


    Autorka jest psychoterapeutką, współzałożycielką witryny www.centrumpsychoterapii.eu oraz pedagogiem społeczno-opiekuńczym. Obecnie kształci się na kierunku psychologii na miedzynarodowych studiach w State University - Higher School of Economics w Moskwie oraz pisze pracę doktorską z zakresu międzygeneracyjnej transmisji kultury i tradycji.

    Zobacz także: artykuł "Męskie strategie doboru partnerki".


Bibliografia


  • Colman. M. Andrew, Oxford Dictionary of Psychology, wyd. Oxford University Press, NY, 2003;
  • Cameron C., Oscamp S., Sparks M., Courthship American Style: Newspaper advertisments, Familly Cordination, 1978;
  • Buss D., Psychologia ewolucyjna, wyd. GWP, Gdańsk 2001;
  • Buss D., Schmitt P., Sexual strategies theory: an evolutionary perspective in human miting, Psychological review, nr 2, 1993, vol 100;
  • Buss D., Ewolucja pożądania, wyd. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001;
  • Wojciszke B., Psychologia miłości, GWP, Gdańsk 2009.



Opublikowano: 2010-04-25



Oceń artykuł:


Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu