Artykuł

Renata Mazurowska i Ewa Wojtyna

GG o miłości: Zaborczość gasi uczucia


    Z Ewą Wojtyną, psychologiem i lekarzem, rozmawia Renata Mazurowska

Renata:
Witaj Ewo, porozmawiajmy dziś o tym, czym jest zaborczość?

Ewa:
Dla mnie zaborczość jest pozbawieniem drugiej osoby jej indywidualności w celu zaspokojenia własnych potrzeb. Uff... ale zabrzmiało... To taka sytuacja, w której nie pozostawia się innym ludziom przestrzeni dla ich własnego życia, w której kontroluje się innych tak dalece, jak to tylko możliwe.

Renata:
Jak odróżnić roszczenie sobie praw do kogoś od całkiem sensownych oczekiwań?

Ewa:
To akurat dość proste. W dzisiejszych czasach trudno nawet mówić o posiadaniu praw do kogoś. Nie ma prawa własności. Jest za to dwustronna umowa - formalna bądź nieformalna. I kluczem do Twojego pytania jest właśnie ta umowa. Związek to nie niewolnictwo, ale pole do negocjacji. Rozmawiajmy o swoich oczekiwaniach i potrzebach. Ważne jest, by były one zaspokojone w rozsądny sposób. W dobrych związkach istnieją trzy przestrzenie dla tych potrzeb: po jednej "prywatnej" dla każdego z partnerów i jedna wspólna, stworzona na drodze kompromisu z fragmentów tych części "prywatnych". Jeżeli nie przekraczamy wspólnie ustalonych granic, to wszystko jest okay. Natomiast, kiedy zagarniamy dla siebie całkowicie teren prywatny naszego partnera, to wtedy już postępujemy nie fair.

Renata:
Chyba zgodzisz się ze mną Ewo, że zaborczość nie jest w związku cechą pożądaną i może zniszczyć nawet najpiękniejszy związek?

Ewa:
Oj tak, zaborczość - nawet, jeśli stoją za nią najlepsze intencje (bo i tak bywa) - zabija partnerstwo i przekształca związek w coś, co przypomina raczej układ "pan-niewolnik".

Renata:
Zaborczość wiązałabym z zazdrością, a zazdrość z niepewnością uczuć partnera. Czy to dobry trop?

Ewa:
Coś w tym jest. Dla mnie rzeczywiście zazdrość wiąże się z niepewnością uczuć partnera, ale zaborczość wydaje mi się jeszcze szerszym pojęciem. No i jeszcze to, że partner może dać rzeczywiste powody do zazdrości, do zaborczości - już nie. Zaborczość tkwi jakby wyłącznie w nas samych. To potrzeba posiadania na wyłączną własność. A powody mogą być różne.

Renata:
Chęć sprawowania kontroli nad związkiem, nad drugą osobą? To wynik naszej bezradności? Braku zaufania?

Ewa:
Bardzo często wynika to z poczucia niskiej wartości. Poprzez zagarnięcie na własność innej osoby ktoś może podbudowywać swoje ego. Czasem jest to rozpaczliwa próba ratowania związku, kiedy poprzez zaborczość chce się zatrzymać partnera przy sobie. Ale łatwo sobie wyobrazić, że skuteczność tego działania jest znikoma... Czasem chcemy w ten sposób chronić drugą osobę przed popełnieniem czegoś głupiego. Chcemy jak najlepiej, tymczasem ubezwłasnowolniamy tę ukochaną osobę. I efekt jest tragiczny. Można by tak wymieniać tych powodów całe mnóstwo...

Renata:
Jak sobie radzić z zaborczością?

Ewa:
Przede wszystkim trzeba ją sobie uświadomić. I odkryć powody, jakie nami kierują. Czasem pomaga zapytanie siebie, co by się stało, gdyby nagle zniknął nasz partner? Jakbyśmy się czuli? Odpowiedź na te pytania może wskazać na potrzeby, które zaspokajamy właśnie poprzez zaborczość. Zaspokojenie ich w inny sposób może odebrać nam powód do zaborczości. Samo uświadomienie sobie tej cechy też już może przynieść korzyści - jest szansa, że wtedy zaczniemy być bardziej uważni na to, co robimy, zaczniemy kontrolować bardziej siebie niż partnera. Ale przede wszystkim - w miarę możliwości - rozmawiajmy o tym!

Renata:
A jak sobie radzić z zaborczością partnera?

Ewa:
Jeżeli rozmowy na ten temat z partnerem nie przynoszą efektów, a my czujemy się z tym źle, to być może jest to najlepszy czas, by przerwać ten związek. Albo zrobić sobie przerwę. Największy problem z zaborczym partnerem polega na tym, że on najczęściej nie widzi problemu i wcale nie ma ochoty dopuszczać nas do głosu. Jeżeli zatem nasze próby rozmawiania przypominają walenie głową w mur - to poważnie zastanówmy się nad przyszłością tego związku.

Renata:
Zaborczość jest niszcząca, a co jest przeciwwagą, co związek buduje? Tolerancja? Szacunek dla partnera? Zaufanie?

Ewa:
Zebrałabym to wszystko w jednym słowie: partnerstwo!

Wypowiedzi z forum Cogito


Małgorzata:
Kiedyś w innym związku miałam z nią problemy. Zniszczyła wszystko. Teraz jestem w całkowicie zdrowym związku, w którym zaborczość nie istnieje. Jest zazdrość, ale tylko ta niegroźna. Cieszę się, że nas ten problem nie dotyczy, bo wiem, że może wszystko zniszczyć.

Sjenn:
Zaborczy człowiek chce mieć człowieka na własność. Urządza mu awantury o spotkania z innymi ludźmi, wypytuje, co oni powiedzieli, a jeśli jest wrogo nastawiony, także z nich drwi. Obraża się, urządza prawdziwe sceny zazdrości, często bardzo spektakularne i doskonale psujące dobre samopoczucie. Domaga się zapewnień, że jest tym najważniejszym kimś w życiu, a także stałej uwagi i tego, by rzucać wszystko na jedno jego słowo. Chce wiedzieć absolutnie wszystko o życiu tej drugiej osoby. Twierdzi też niekiedy, że wcale nie jest zaborczy, a niekiedy przekonuje, że to dowód prawdziwości uczuć. Do pewnego stopnia ma rację: w związku często chce się mieć tę drugą osobę tylko dla siebie. Kocha się ją, więc chce się z nią spędzać jak najwięcej czasu. Jeśli nie ma się poczucia własnej wartości, można także nie być pewnym uczuć tej drugiej osoby i stale obawiać się jej utraty. Ale zaborczość jest szkodliwa, bo zniewala drugą osobę, wyniszcza ją psychicznie, uniemożliwia kontakty z innymi ludźmi - czasami taki związek może przypominać nałóg albo dwuosobową sektę.

Najgorzej jest po rozstaniu, bo wtedy właśnie uświadamia się sobie, że straciło się kontakt z przyjaciółmi i że w pewien sposób brakuje tych wszystkich ograniczeń, bo życie nagle stało się bardzo puste - a zarazem widzi się, jak inną osobą się stało (zaborczy człowiek chce nas mieć dla siebie, ale jeśli coś mu się w nas nie podoba, często próbuje to zmienić).

Dziękuję, nigdy więcej nie chcę mieć z tym nic wspólnego. I, na szczęście, jestem teraz w podobnej sytuacji, co Małgorzata: tylko niegroźna zazdrość, często udawana.

Ataegina:
Jestem zaborcza, do niedawna nie zdawałam sobie z tego sprawy, ale teraz wiem.
W żadnym wypadku nie jest to coś, co buduje jakiekolwiek związki, choć często są one oparte na takich relacjach.

Moja zaborczość przejawia się tym, że kradnę ludzi tylko dla siebie, ale nie tak, że nie pozwalam im spotykać się z innymi czy coś podobnego. Jeśli cos mówię, wymagam maksymalnej uwagi skupionej na mnie, tylko i wyłącznie.
Chcę, abym tylko ja była przedmiotem zainteresowania... Teraz już o tym wiem i postaram się to zmienić...

Wędrowczyn:
Zaborczość + miłość = koniec.

Nie jestem zaborczy... Jestem zazdrośnikiem, ale nie okazuje tego, tłumie to w sobie. Jak to powiedziała pewna mądra osoba: "nie lubię się dzielić", dodałbym do tego jeszcze: "nie lubię się dzielić, a szczególnie tym, co kocham."

Kasiekvoo:
Jestem zaborcza!
Chcę mieć wszystko dla siebie,
wszystko ma być tak, jak ja chcę!
I koniec!

Tak myślałam jeszcze w tamtym roku... A teraz... Tłumię w sobie tą zaborczość, bo jest ona jak najbardziej negatywnym uczuciem... Jestem też zazdrosna... Ale tego też staram się nie wyrażać. Po prostu dorastam i ćwiczę swój charakter.


    Z Ewą Wojtyną, psychologiem i lekarzem rozmawiała Renata Mazurowska. Rozmowę opublikowano w czasopiśmie Cogito.



Opublikowano: 2007-01-15



Oceń artykuł:


Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu