Gorące wiadomości

Szympansy coraz bliżej ludzi

W najnowszym "Nature" naukowcy prezentują sekwencję genomu szympansa i wyniki wstępnego porównania go z genomem ludzkim - to ostatni sukces w historii badań szympansów. Badania naukowe nad tymi małpami trwają już od ponad stulecia - czytamy w innej publikacji w tym tygodniku.

Naukowiec Frans de Waal z Narodowego Centrum Badania Naczelnych Roberta M. Yerkesa w Atlancie dowodzi, że "im więcej dowiadywaliśmy się o szympansach, tym bardziej stawały się one do nas podobne".

Sto lat prowadzonych badań nad tymi małpami - zarówno w ich naturalnych siedliskach, jak i w niewoli - "przybliżyło" je do człowieka w wymiarze społecznym, emocjonalnym i mentalnym. Naukowcy stopniowo odkrywali coraz więcej podobieństw między zachowaniem ludzi i szympansów, m.in. w uczeniu się od innych czy używaniu narzędzi.

Kolejne odkrycia zmieniały nasze myślenie o szympansach jako niemyślących małpach i umożliwiały poznanie ich jako skomplikowanych społecznie stworzeń.

Badania nad szympansami rozpoczęły się pod koniec XIX wieku. Jedna z pierwszych badaczek tych małp, Rosjanka Nadia Kohts, badała reakcje emocjonalne młodych szympansów i porównała je do emocji ujawnianych przez małe dziecko.

Lata 30. dwudziestego stulecia to początek badań "w terenie". Naukowcy wyruszyli w naturalne środowisko szympansów i zaczęli obserwować małpy żyjące na wolności. W latach 60. dwa duże projekty prowadzono nad Jeziorem Tanganika w Tanzanii - Jane Goodall pracowała w rezerwacie Gombe, a Toshisada Nishida w górach Mahale.

Obserwacje dziko żyjących szympansów odrzuciły ich wcześniejszy wizerunek "łagodnych wegetarian" i pomogły odkryć prawdziwą, bardziej złożoną naturę szympansów. Zainteresowano się wzajemnymi relacjami osobników - zarówno w rodzinie, jak i grupie.

Obalonych zostało kilka mitów, które przypisywały pewne zachowania i reakcje wyłącznie ludziom. Okazało się, że szympansy jedzą mięso, wdają się w terytorialne boje oraz potrafią zabić innego osobnika swego gatunku. Odkryto istnienie małpich społeczności - niewielkich grup, które "trzymają się razem".

W latach 70. badacze szympansów powrócili do laboratoriów. Naukowiec Gordon Gallup dowiódł, że szympansy rozpoznają siebie w odbiciu lustrzanym oraz potrafią uczyć się od siebie i oszukiwać się. Obserwacje szympansów przebywających w holenderskim ogrodzie zoologicznym ujawniły politykę, jaką prowadzą w grupie - jak egzekwują posłuszeństwo wobec "władzy" i rozwiązują konflikty.

Naukowców intrygowały też zachowania agresywne wśród szympansów. Były one bardzo zróżnicowane w zależności od grupy i miejsca w niej zajmowanego. Odkryto też, że istnieje mechanizm pojednania - pogodzenia się osobników po zakończonym konflikcie, przejawiający się nawet uściskami i "całusami".

Samce szympansów okazały się o wiele agresywniejsze od samic. Zaciekle konkurują między sobą o partnerki i możliwość posiadania potomstwa. Nie biorą jednak udziału w jego wychowywaniu. Co więcej, przejawiają agresywne zachowania nawet wobec młodych - zdarzają się przypadki zabijania małych małpek przez ich ojców lub innych dorosłych samców.

Społeczność szympansia to jednak nie tylko współzawodnictwo i konflikty - wskazuje de Waal. To także wysoki poziom współpracy ze sobą - podczas polowania, zdobywania terytorium i w wewnętrznych interesach.

Wśród szympansów istnieją polityczne koalicje, prowadzą one wymianę "usług" takich jak pożywienie, seks czy wzajemne poparcie. Jednocześnie jednak małpy potrafią wyrównać rachunki z wcześniejszymi oponentami - dodaje de Waal.

Najwyższy poziom współpracy zaobserwowano podczas polowania. W grupie szympansów-"myśliwych" zaobserwowano podział na role - "przynęty", naganiacza czy atakującego. Role w społeczności mają też znaczenie przy podziale zdobytego mięsa.

W ten sposób, dzięki kolejnym projektom badawczym, dowiadujemy się o nowych powiązaniach i podobieństwach istniejących między szympansami a ludźmi. "Ludzie zajmują wyjątkowe miejsce wśród naczelnych, jednak podobieństw do innych przedstawicieli tej rodziny jest coraz więcej" - konkluduje Frans de Waal.

Źródło: Onet.pl


Zobacz więcej wiadomości



Żaden Czytelnik nie napisał jeszcze swojego komentarza. Napisz swój komentarz