Artykuł

Monika Kotlarek

Monika Kotlarek

Rodzaje depresji


Depresja w późnym wieku


Depresja może występować częściej wraz z upływem lat. Być może największym zagrożeniem dla zdrowia psychicznego osób starszych jest to, że wielu z nich nie rozpoznaje jej objawów i nie bierze jej na poważnie. Ani bliscy tychże osób.

Badanie przeprowadzone w 2020 roku przez GeneSight Mental Health Monitor wykazało, że 61% osób w wieku 65 lat i starszych, które martwią się, że mogą mieć depresję, nie szuka leczenia. Około jedna trzecia uważa, że mogą "wyrwać się z tego" samodzielnie. Ta zbyt powszechna postawa może spowodować, że wielu niepotrzebnie cierpi na uleczalną chorobę.

- "Depresja nadal niesie piętno, zwłaszcza wśród osób starszych, które mają problem z przyznaniem się do swoich problemów" - mówi dr Caroline Bader, psychiatra geriatryczny w McLean Hospital, który jest powiązany z Harvardem. "Ale to powszechny i uleczalny problem, a osoby starsze powinny wiedzieć, że nie są same i nie muszą cierpieć w ciszy".

Starsi dorośli często opierają się depresji, ponieważ odczytują ją jako kolejny problem zdrowotny, który pojawia się wraz z wiekiem, co niekoniecznie musi być prawdą. - "Depresja nie jest normalną czy naturalną częścią starzenia się" - mówi dr Bader.

Podczas gdy depresja dotyka obu płci, w szczególności starsi mężczyźni mogą być bardziej bezbronni. Dzisiejsi starsi mężczyźni byli zazwyczaj żywicielami rodziny przez większość swojego życia, więc ich energia, cel i tożsamość były zajęte pracą.

Ale teraz, na emeryturze, wielu straciło poczucie siebie, według dr Bader. - "To ogromna zmiana dla wielu mężczyzn, a oni nie wiedzą, jak wypełnić tę przestrzeń" - mówi. - "Może to prowadzić do poczucia bezcelowości i beznadziejności, które często przyczynia się do depresji".

Leczenie


Pierwszym krokiem w kierunku stawienia czoła depresji jest rozpoznanie objawów i nieignorowanie ich. Warto porozmawiać z lekarzem, jeśli się martwimy i coś podejrzewamy. W razie potrzeby lekarz może postawić diagnozę i przepisać leki przeciwdepresyjne. Wiele osób dobrze reaguje na leki i może preferować ten sposób leczenia.

- "Otwarcie się na przyjaciół i rodzinę może również pomóc ci spojrzeć na to, czy objawy depresji stały się problemem w twoim życiu i czy potrzebujesz więcej pomocy" - zwraca się do osób chorych na depresję dr Bader.

Objawy


Jeśli przez co najmniej dwa tygodnie wystąpi kilka z poniższych najczęściej występujących objawów, może to oznaczać depresję i konieczność szukania pomocy:
  • utrata przyjemności z ulubionych zajęć,
  • utrzymujący się smutny lub "pusty" nastrój,
  • zwiększona nuda i apatia,
  • zmęczenie lub utrata energii bez wyraźnego powodu,
  • niepokój lub drażliwość,
  • bezsenność lub spędzanie zbyt dużo czasu w łóżku,
  • poczucie beznadziejności lub pesymizmu,
  • kłopoty z koncentracją lub podejmowaniem decyzji,
  • niezamierzony przyrost lub utrata masy ciała.

Wprowadź małe zmiany. Dodanie regularnej struktury do codziennego życia może pomóc w zapobieganiu, a nawet leczeniu wielu typowych objawów. - "Nie musisz wprowadzać gruntownych zmian" - radzi nam dr Bader. - "Małe poprawki często mogą mieć znaczący wpływ". Na przykład uczyńmy priorytetem codzienne ćwiczenia (chociażby 10-minutowy spacer), zaangażujmy się w społeczność religijną lub zgłośmy się jako wolontariusze.

Nawet podczas pandemii można dołączyć do wirtualnych nabożeństw lub zostać wolontariuszem, wykonując telefony itp. - "To pomaga stworzyć większe poczucie celu" - mówi dr Bader.

Spróbuj uważności lub medytacji. Te praktyki uczą radzenia sobie ze stresem, który może zaostrzyć objawy depresji lub do nich prowadzić.
Poznaj psychoterapię online. Pandemia doprowadziła do gwałtownego wzrostu e-pomocy, zwłaszcza terapii online. - "Psychoterapia może być pozytywnym doświadczeniem dla wielu osób i pomaga rozwiązać problemy, które wywołują objawy" - wyjaśnia dr Bader. - "Ponadto takie podejście może być opcją dla mężczyzn, którzy są bardziej niechętni do terapii osobistej". Poprośmy swojego lekarza, aby polecił eksperta w dziedzinie zdrowia psychicznego, i zapytajmy o sesje online. Jeśli terapeuta ich nie oferuje, poprośmy o nazwiska kolegów, którzy to robią.

Istnieją inne, dodatkowe sposoby radzenia sobie z objawami. Powyżej podałam kilka strategii, które można wypróbować. - "Kiedy rozpoznasz depresję jako coś prawdziwego i uleczalnego, możesz zacząć poprawiać wiele aspektów swojego życia" - mówi pacjentom dr Bader.

Depresja młodzieńcza


Przyczyny


Nie ma jednego czynnika, który doprowadziłby do wystąpienia depresji u młodych ludzi. Geny i skłonności rodzinne mogą decydować o tym, czy ktoś jest bardziej podatny na depresję, ale istnieje również wiele innych czynników, mogących działać jako potencjalne wyzwalacze wywołujące depresję; jednym z nich jest presja współczesnego życia na młodych ludzi.

W naszym nowoczesnym społeczeństwie młodzi ludzie są karmieni informacjami, które wywierają na nich nacisk, aby zaspokajali często nierealistyczne potrzeby. Są zasypywani obrazami na temat tego, jak mają wyglądać, co mają mieć i jak mają się zachowywać, a wszystko to w oparciu o założenie, że jest to ważne dla życia. Jeśli młodzi ludzie czują, że nie dorównują obrazom, które są im przedstawiane za pośrednictwem mediów lub rówieśników, często mogą czuć się inni, niewystarczająco dobrzy lub pokrzywdzeni, co, jeśli nie zostanie odpowiednio potraktowane, może również prowadzić do depresji jako problemu z poczuciem własnej wartości i pewności siebie.

Szkoła może być pozytywnym środowiskiem uczenia się, wzrostu i rozwoju dla wielu młodych ludzi, ale może być również miejscem, w którym młodzi ludzie mają trudności z dostosowaniem się, nadążaniem za dużym obciążeniem pracą, presją związaną z wynikami i stresem egzaminacyjnym. Niezaliczenie ważnego egzaminu w szkole może powodować wielką frustrację i może prowadzić do przygnębienia.
Znęcanie się (bullying) to również problem, który niestety dotyka wielu młodych ludzi. Znęcanie się może poważnie wpłynąć na zdrowie psychiczne i fizyczne młodej osoby. Może prowadzić do niepokoju, niskiej samooceny i słabej koncentracji. Przejście z jednej szkoły do drugiej lub opuszczenie szkoły może również wywołać wystąpienie depresji.

Stresujące relacje także mogą wywoływać depresję. U niektórych młodych ludzi negatywna, stresująca lub nieszczęśliwa atmosfera rodzinna może wpływać na ich samoocenę i prowadzić do tej choroby. Konflikt w rodzinie, rozwód lub separacja powodujące zmiany warunków życia mogą skutkować poczuciem niepewności, winy, złości, odrzucenia lub poczuciem straty. Bieda, znęcanie się i przemoc w rodzinie są również głównymi przyczynami depresji. Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu przyjaźni lub relacji mogą prowadzić do niskiego poczucia własnej wartości i utraty pewności siebie, co z kolei utrudnia młodemu człowiekowi znalezienie kogoś, z kim czuje się wystarczająco komfortowo, aby podzielić się swoimi zmartwieniami.

Inne czynniki wyzwalające, które zidentyfikowano w życiu młodych ludzi i które mogą prowadzić do wystąpienia depresji, obejmują; utratę ukochanej osoby, chorobę fizyczną u samego siebie lub bliskiej osoby, mieszkanie z rodzicem lub krewnym cierpiącym na depresję, znęcanie się fizyczne lub emocjonalne, przyrost masy ciała, coś wstydliwego lub niepowodzenie finansowe.

Objawy


Nie zawsze jest łatwo rozpoznać oznaki depresji u młodych ludzi. Napotykają oni wiele wyzwań, gdy odnajdują swoją drogę w życiu, ale większość z nich równoważy wspólne problemy z dobrymi przyjaźniami, sukcesami w szkole lub na zajęciach zewnętrznych oraz rozwija silne poczucie siebie. Można się spodziewać pewnych negatywnych zachowań, takich jak sporadyczne złe nastroje i odreagowanie, jednak depresja to coś innego. Depresja może prowadzić do dramatycznych, długoterminowych zmian w osobowości, nastroju i zachowaniu. Pewne oznaki mogą pomóc w ustaleniu, czy młoda osoba cierpi na depresję, ale ważne jest również, aby wziąć pod uwagę, jak długo te objawy występują, jakie jest ich nasilenie oraz stopień, w jakim młody człowiek zachowuje się w inny sposób.

Niektóre objawy depresji u młodych ludzi obejmują:
  • obniżony nastrój i drażliwość,
  • odsuwanie się od rodziny, przyjaciół i regularnych zajęć,
  • zmiany wzorców snu i jedzenia,
  • zmęczenie i brak energii,
  • trudności z koncentracją,
  • płaczliwość,
  • poczucie winy lub złość, obwinianie siebie lub samokrytycyzm,
    myśli o śmierci lub samobójstwie,
  • częste odczuwanie nieszczęścia lub samotności.

Jeśli młoda osoba ma wszystkie lub wiele z tych objawów, może to wskazywać na depresję.

Co zrobić, gdy młody człowiek ma depresję?


Jeśli podejrzewamy, że młoda osoba ma depresję, ważne jest, aby natychmiast znalazła wsparcie. Powrót do zdrowia jest znacznie szybszy u tych, którzy czują się wspierani przez otoczenie, czy to członka rodziny, czy przyjaciela, czy psychologa lub lekarza.

We wspieraniu młodej osoby doświadczającej depresji można podjąć dodatkowe pozytywne kroki, aby pomóc jej i zapewnić wsparcie. Na przykład:

Zachęćmy dziecko, aby porozmawiało o swoich uczuciach, upewniając się, że dla jest dla niego jasne, że jesteśmy gotowi udzielić mu niezbędnego wsparcia.

Podejdźmy ze zrozumieniem i uważnie słuchajmy tego, co mówi młody człowiek. Jeśli będziemy krytykować lub osądzać, poczuje on, że nie traktujemy jego emocji poważnie, i odmówi rozmowy na ten temat w przyszłości.

Unikajmy komentarzy typu "otrząśnij się", "weź się w garść", ponieważ może to wzmocnić poczucie winy i niskie poczucie własnej wartości.

Dowiedzmy się wszystkiego, co możemy, o depresji. Im więcej wiemy, tym lepiej będziemy przygotowani do pomocy.

Zadbajmy o dobre źródła wsparcia, zaproponujmy pójście z dzieckiem na wizytę do lekarza lub rozmowę z kimś innym.

Zachęcajmy młodą osobę do aktywności fizycznej. Ćwiczenia, takie jak spacery z psem, mogą pomóc złagodzić objawy depresji.

Istotne również, aby dbać o własne zdrowie psychiczne. Chociaż ważne jest, aby być blisko młodej osoby, nie próbujmy sobie ze wszystkim radzić samodzielnie. Uzyskanie pomocy i wsparcia ułatwi życie i nam, i dziecku.

Leczenie


Jeśli dziecko wykazuje oznaki depresji, ważne jest, aby zwrócić się o profesjonalną pomoc w celu postawienia diagnozy. Lekarz zwróci uwagę na to, od jak dawna młody człowiek wykazuje objawy tej choroby, w jakim stopniu te objawy zakłócają mu codzienne życie, oraz oceni wszelkie zmiany w zachowaniu. Lekarz zapyta również, czy w rodzinie występowała depresja lub inne zaburzenia psychiczne. Może przepisać leki łagodzące objawy lub zalecić inne specjalistyczne usługi, takie jak poradnictwo i psychoterapię.

Chociaż depresja może być trudnym stanem dla danej osoby, jej najbliższej rodziny i przyjaciół, ważne jest, aby pamiętać, że można ją leczyć, a chorzy mają duże szanse na całkowite wyleczenie, jeśli otrzymają odpowiednią terapię i wsparcie.

Kochani rodzice i opiekunowie!

Doskonale zdaję sobie sprawę, że uważacie, iż depresja to jest, ale u innych. Że Was na 100% nie dotyczy. Że to te inne, biedniejsze dzieciaki, ale nie Wasz wychuchany synuś albo córeczka. A jednak...

Często spotykam się z niezrozumieniem. Niezrozumieniem bardzo wielu aspektów życia. A co dopiero mówić o potencjalnym niezrozumieniu dla zaburzeń psychicznych? Kontaktuje się ze mną wiele osób. Często jest to również młodzież. Mówią o swoich problemach, przeszkodach, trudnościach. I niezrozumieniu. Przede wszystkim ze strony tych, którzy powinni być najbliżej - rodziców. Dlatego teraz kilka słów o tym, o czym chciałabym, by rodzice wiedzieli. I co chciałabym, by rozumieli.

Chciałabym, by rodzice wiedzieli, że zaburzenia psychiczne są prawdziwe. Wielu ludzi jest wychowywanych w przeświadczeniu, że zaburzenia psychiczne nie istnieją. Często potem uważa się, że np. cierpiący na depresję są po prostu słabi, że nie potrafią ogarnąć swojego życia. Ale wszystkie zaburzenia psychiczne SĄ prawdziwe i chciałabym, by rodzice (i wszyscy inni) to rozumieli.

Chciałabym, by rodzice wiedzieli, że dzieci i młodzież też mogą cierpieć na zaburzenia psychiczne. Nawet ci, którzy wiedzą i rozumieją, że zaburzenia są jak najbardziej realne, nie bardzo ufają temu, że dotyczą one także osób bardzo młodych. Co więcej, mogą dotyczyć także ich dzieci. Przykładowo w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej szacuje się, że około 1% młodzieży i 0,2 - 0,4% dzieci może cierpieć na to zaburzenie. I może się to wydać niewiele, jednak biorąc pod uwagę całą populację, daje to już całkiem sporą liczbę. Niestety.

Chciałabym, by rodzice wiedzieli, jak ważne jest rozmawianie o zaburzeniach psychicznych. Skoro wielu rodziców nie wierzy w istnienie zaburzeń psychicznych, to jak ma o nich rozmawiać? Ale to niezwykle ważne, by mówić. Mówić nie tylko o zaburzeniach, ale przede wszystkim o zdrowiu psychicznym, które jest tak samo ważne, jak to fizyczne, a często o tym zapominamy. Dlaczego rozmawianie jest takie ważne? Bo żeby znaleźć odpowiednią pomoc, trzeba wiedzieć, gdzie szukać i dlaczego to takie ważne.

Chciałabym, by rodzice rozmawiali o swoich zaburzeniach psychicznych. Często zaburzenia są tematem tabu w rodzinie. Długo możemy nie wiedzieć (lub nie dowiedzieć się w ogóle), że np. babcia ze strony ojca cierpiała na depresję, a tata ma ChAD. Dlaczego to takie ważne? Bo diagnoza nas samych przebiegłaby 100 razy szybciej, gdybyśmy i my, i lekarz nie musieli się wszystkiego domyślać i bazować na zawodnej pamięci. Bo można byłoby uniknąć złej diagnozy. I bez względu na to, jak bardzo rodzice wstydzą się o tym mówić - to niezwykle istotne dla dzieci, by wiedziały, z czym się mogą zmagać.

Chciałabym, by rodzice wiedzieli, jak rozpoznać ChAD i inne zaburzenia psychiczne u swoich dzieci. Jeśli zapytalibyśmy niektórych rodziców, powiedzieliby, że zachowania ich dzieci od dłuższego czasu są niezwykłe. Jednak nigdy nie przyszłoby im do głowy pomyśleć (czy choćby sprawdzić), z czego to może wynikać. Gdyby nasi rodzice mieli jakiekolwiek pojęcie o objawach, może oszczędziliby swoim dzieciom często lat cierpienia i życia w lęku i niepewności.

Chciałabym, by rodzice wierzyli w pomoc medyczną dla mózgu. Niektórzy rodzice są bardzo ANTY. Przeciwko psychologom, lekarzom, a tym bardziej psychiatrom. Zapominają o tym, że zaburzenie psychiczne to choroba mózgu. Tak ciężko czasem uwierzyć w to, że on, ten nasz mózg, też może potrzebować pomocy i leczenia. A przecież mózg to taki sam organ jak płuca, serce, wątroba. I wszyscy musimy uświadomić sobie to, że czasem potrzebuje pomocy medycznej.

Chciałabym, by rodzice wiedzieli, że zaburzenie psychiczne u dziecka nie jest ich winą. Wielu ludzi uważa, że osoba zaburzona w ich rodzinie to wstyd. To wielka czarna plama, której nie można wywabić. Często obwiniają się o to, że ktoś zachorował. Ale należy pamiętać o tym, że nawet kiepskie dzieciństwo nie oznacza wcale, że np. ChAD czy schizofrenia są jego wynikiem. Oczywiście są wyjątki, jak np. przemoc fizyczna czy seksualna, która jest powodem PTSD. Poza tym zaburzenie psychiczne nie jest niczyją winą. Ani rodziców, ani tym bardziej chorego.

Chciałabym, by rodzice wiedzieli, że pomoc jest dostępna. By wiedzieli też, jaka pomoc jest dobra. Po obserwowaniu cierpiących dzieciaków chciałabym uświadomić rodzicom, że psycholog czy pedagog szkolny to jedynie jeden z elementów zespołu, który ma pomóc dziecku, a nie główny rdzeń. Ważny jest kontakt z lekarzem psychiatrą i psychoterapeutą specjalizującym się w pomaganiu dzieciom i młodzieży. Co ważne, chciałabym także, by rodzice wiedzieli, że w walce o swoje dziecko nie są sami.

Powyższe osiem zagadnień jest niezwykle istotnych. Chciałabym, by rodzice o tym wiedzieli. Ale bardzo ważne jest przy tym to, że te punkty nie dotyczą jedynie rodziców, ale wszystkich, którzy mają jakikolwiek kontakt z osobami z zaburzeniami psychicznymi.

Sezonowe zaburzenia afektywne


Przyczyny i objawy


Wiele osób odczuwa smutek, gdy lato się kończy, ale u niektórych z powodu zmiany pory roku dochodzi do depresji. Ta forma depresji, znana jako sezonowe zaburzenie afektywne (SAD - seasonal affective disorder), dotyka około 1 do 2% populacji, zwłaszcza kobiet i młodych ludzi.

Wydaje się, że przyczyną SAD jest bardziej ograniczona ekspozycja na światło dzienne; zwykle pojawia się jesienią lub zimą i ustępuje wiosną. Objawy są podobne do ogólnej depresji i obejmują letarg, utratę zainteresowania czynnościami niegdyś przyjemnymi, drażliwość, niezdolność do koncentracji oraz zmianę wzorców snu lub apetytu bądź jednego i drugiego.

Leczenie


Aby zwalczyć SAD, lekarze zalecają ćwiczenia, zwłaszcza aktywność na świeżym powietrzu w ciągu dnia. Pomocne może być również wystawienie się na działanie jasnego sztucznego światła.

Terapia światłem, zwana także fototerapią, zwykle polega na siedzeniu blisko specjalnego źródła światła, które jest znacznie bardziej intensywne niż normalne światło w pomieszczeniach, przez 30 minut każdego ranka. Światło musi wejść przez oczy, aby było skuteczne; nie udowodniono, że ekspozycja na skórę działa. Niektórzy ludzie czują się lepiej już po jednym zabiegu, ale większość ludzi wymaga co najmniej kilku dni leczenia, a niektórzy nawet kilku tygodni. Możemy kupić samodzielnie lampy czy boxy, które emitują odpowiednie natężenie światła (10000 luksów) przy minimalnej ilości światła ultrafioletowego, ale najlepiej współpracować z profesjonalistą, który może monitorować reakcje na bodźce.

Terapia światłem ma kilka skutków ubocznych i należy pamiętać o następujących potencjalnych problemach:
  • może wystąpić łagodny niepokój, drżenie, bóle głowy, wczesne przebudzenie lub zmęczenie oczu;
  • istnieją dowody na to, że terapia światłem może wywołać epizod manii u osób wrażliwych;
  • chociaż nie ma dowodów na to, że terapia światłem może pogorszyć problem z oczami, przed jej rozpoczęciem należy omówić z lekarzem wszelkie choroby oczu;
  • poinformujmy lekarza o wszelkich chorobach skóry, ponieważ mogą wystąpić wysypki.
  • niektóre leki lub zioła (np. ziele dziurawca) mogą powodować nadwrażliwość na światło.

Jeśli terapia światłem nie jest pomocna, leki przeciwdepresyjne mogą przynieść znaczną ulgę.

Depresja poporodowa


Depresja poporodowa (PPD - post-partum depression), to złożona mieszanka zmian fizycznych, emocjonalnych i behawioralnych, które mają miejsce u niektórych kobiet po porodzie. Według DSM-5, podręcznika używanego do diagnozowania zaburzeń psychicznych, PPD jest formą dużej depresji, która zaczyna się w ciągu czterech tygodni po porodzie. Rozpoznanie depresji poporodowej opiera się nie tylko na długości czasu między porodem a początkiem objawów, ale także na ich nasileniu.

Depresja poporodowa jest związana ze zmianami chemicznymi, społecznymi i psychologicznymi, które zachodzą po urodzeniu dziecka. Termin ten opisuje szereg zmian fizycznych i emocjonalnych, których doświadcza wiele młodych matek.

Zmiany chemiczne obejmują szybki spadek hormonów po porodzie. Faktyczny związek między tym spadkiem a depresją nadal nie jest jasny. Wiadomo jednak, że poziom estrogenu i progesteronu, żeńskich hormonów rozrodczych, wzrasta dziesięciokrotnie w czasie ciąży. Po trzech dniach od porodu poziom tych hormonów spada do poziomu sprzed zajścia w ciążę. To dla organizmu pewien rodzaj szoku. Oprócz tych chemicznych zmiany społeczne i psychologiczne związane z urodzeniem dziecka zwiększają ryzyko depresji.

Większość młodych matek po porodzie doświadcza "dziecięcego smutku" tzw. baby blues. Około 1 na 10 kobiet po porodzie rozwinie cięższą i długotrwałą depresję. Około 1 na 1000 kobiet zapada na poważniejszy stan zwany psychozą poporodową.

Oznaki i objawy


Objawy depresji poporodowej mogą być trudne do wykrycia. Wiele kobiet ma te objawy po porodzie:
  • trudności ze snem,
  • zmiany apetytu,
  • nadmierne zmęczenie,
  • zmniejszone libido,
  • częste zmiany nastroju.

W przypadku PPD towarzyszą im również inne objawy dużej depresji, które są typowe i występują również w przypadku depresji występującej po porodzie oraz mogą obejmować:
  • depresyjny nastrój,
  • utratę przyjemności,
  • poczucie bezwartościowości, beznadziejności i bezradności,
  • myśli o śmierci lub samobójstwie,
  • myśli o skrzywdzeniu kogoś innego.

Objawy zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (OCD), które są nowe, rzadko występują w okresie poporodowym (około 1 - 3% kobiet). Obsesje są zwykle związane z obawami o zdrowie dziecka lub irracjonalnymi lękami przed skrzywdzeniem dziecka. Może również wystąpić lęk napadowy. Można mieć te schorzenia i depresję w tym samym czasie.

Nieleczona depresja poporodowa może być niebezpieczna dla młodych mam i ich dzieci. Młoda mama powinna szukać profesjonalnej pomocy, gdy:
  • objawy utrzymują się dłużej niż dwa tygodnie.
  • nie może normalnie funkcjonować.
  • nie radzi sobie w codziennych sytuacjach.
  • myśli o skrzywdzeniu siebie lub swojego dziecka.
  • przez większość dnia czuje się wyjątkowo niespokojna, przestraszona i spanikowana.

Przyczyny i czynniki ryzyka


Szereg czynników może zwiększyć ryzyko depresji poporodowej, w tym:
  • historia chorowania na depresję przed zajściem w ciążę lub w czasie ciąży;
  • wiek w czasie ciąży - im kobieta jest młodsza, tym większe ryzyko zachorowania;
  • ambiwalencja (chwiejność) w ciąży;
  • liczba dzieci - im więcej kobieta ich posiada, tym większe prawdopodobieństwo, że będzie mieć depresję w trakcie kolejnej ciąży;
  • przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne (PMDD - premenstrual dysphoric disorder);
  • ograniczone wsparcie społeczne;
  • samotne życie;
  • konflikt w małżeństwie/związku.

Nie ma jednej przyczyny depresji poporodowej, ale te fizyczne i emocjonalne problemy mogą się przyczyniać do jej wystąpienia:

Hormony. Pewną rolę może odgrywać dramatyczny spadek estrogenu i progesteronu po porodzie. Inne hormony wytwarzane przez tarczycę również mogą gwałtownie spadać i powodować zmęczenie, ospałość i depresję.

Brak snu. Kiedy kobieta jest pozbawiona snu i przytłoczona, może mieć problem z radzeniem sobie nawet z drobnymi problemami.
Niepokój. Kobietę może niepokoić jej zdolność do opieki nad noworodkiem.

Obraz siebie. Kobieta może czuć się mniej atrakcyjna, walczyć z poczuciem tożsamości lub czuć, że straciła kontrolę nad swoim życiem.

Każdy z tych problemów może przyczynić się do wystąpienia depresji poporodowej.

Rodzaje depresji poporodowej


Istnieją trzy terminy używane do opisania zmian nastroju, jakie mogą mieć kobiety po porodzie.

Powszechne są wahania nastroju określane jako baby blues, które występują u większości kobiet w dniach tuż po porodzie. Mogą występować nagłe zmiany emocji, takie jak uczucie szczęścia, a potem nagle duży smutek. Kobieta może płakać bez powodu i może czuć się zniecierpliwiona, rozdrażniona, niespokojna, samotna i smutna.

Baby blues może trwać tylko kilka godzin lub nawet od jednego do dwóch tygodni po porodzie. Zazwyczaj baby blues nie wymaga leczenia. Często pomaga dołączenie do grupy wsparcia dla świeżo upieczonych mam lub rozmowa z innymi mamami.

Depresja poporodowa (PPD) może wystąpić kilka dni lub nawet miesięcy po porodzie. PPD może wystąpić po urodzeniu każdego dziecka, nie tylko pierwszego. Kobieta może mieć uczucia podobne do baby blues'a - smutek, rozpacz, niepokój, drażliwość - ale odczuwa je znacznie silniej. PPD często powstrzymuje ją od robienia rzeczy, które musi robić każdego dnia. W przypadku pogorszenia zdolności do funkcjonowania należy udać się do lekarza prowadzącego, takiego jak położnik lub lekarz pierwszego kontaktu czy psychiatra. Wykona badanie pod kątem objawów depresji i opracuje plan leczenia. Jeśli kobieta nie podejmie leczenia z powodu PPD, objawy mogą się pogorszyć. Chociaż PPD jest poważnym stanem, można go leczyć za pomocą leków i terapii.

Psychoza poporodowa, to bardzo poważna choroba psychiczna, która może dotknąć młode matki. Ta choroba może nastąpić szybko, często rozpoczyna się w ciągu pierwszych trzech miesięcy po porodzie. Kobiety mogą tracić kontakt z rzeczywistością, mieć halucynacje słuchowe (słyszenie dźwięków, których nikt inny nie słyszy) i urojenia (silnie wierzą w rzeczy, które są wyraźnie irracjonalne). Halucynacje wzrokowe (widzenie rzeczy, których nie ma) są mniej powszechne. Inne objawy to bezsenność, pobudzenie i złość, rytmiczne chodzenie, niepokój oraz dziwne/nietypowe uczucia i zachowania. Kobiety, które cierpią na psychozę poporodową, wymagają natychmiastowego leczenia i prawie zawsze potrzebują leków. Czasami trafiają do szpitala, ponieważ istnieje ryzyko zranienia siebie lub kogoś innego.

Leczenie


Depresję poporodową leczy się różnie w zależności od rodzaju i nasilenia objawów. Opcje leczenia obejmują leki przeciwlękowe lub przeciwdepresyjne, psychoterapię i udział w grupie wsparcia.

W przypadku psychozy poporodowej zwykle podaje się leki przeciwpsychotyczne. Często konieczne jest również przyjęcie do szpitala psychiatrycznego.

Wiele kobiet pod nadzorem lekarza również podczas karmienia piersią przyjmuje leki. Tę decyzję należy podjąć wraz ze swoim lekarzem.

Powikłania depresji poporodowej


Nieleczona depresja poporodowa może osłabić zdolność kobiety do tworzenia więzi z dzieckiem i wpłynąć nacałą rodzinę:

Matka. Nieleczona depresja poporodowa może trwać miesiące lub dłużej, a nawet przekształcić się w przewlekłe zaburzenie depresyjne. Nawet po leczeniu depresja poporodowa może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia epizodów depresji w przyszłości.

Ojciec dziecka. Kiedy świeżo upieczona matka ma depresję, prawdopodobieństwo wystąpienia depresji u ojca może być większe.

Dzieci. Dzieci matek z depresją poporodową częściej mają problemy ze snem i jedzeniem, płaczą częściej niż zwykle i przejawiają opóźnienia w rozwoju języka.

Zapobieganie depresji poporodowej


Jeśli kobieta ma depresję, powinna poinformować o tym lekarza, gdy tylko dowie się, że jest w ciąży, lub planuje zajść w ciążę. Podczas ciąży lekarz może monitorować objawy. Kobieta może radzić sobie z łagodnymi objawami depresji za pomocą grup wsparcia, poradnictwa lub innych terapii. Lekarz może przepisać leki, nawet kobietom w ciąży.

Lekarz może zalecić wczesną kontrolę poporodową w celu wykrycia objawów depresji. Im wcześniej matka zostanie zdiagnozowana, tym wcześniej może rozpocząć leczenie. Jeśli ma już historię depresji poporodowej, lekarz może zalecić leczenie zaraz po urodzeniu dziecka.

Postępowanie po porodzie


Oto kilka wskazówek, które pomogą matce poradzić sobie z przyprowadzeniem do domu noworodka:
  • poproszenie o pomoc - poinstruowanie innych, jak mogą jej pomóc;
  • dokonanie realistycznej oceny własnych oczekiwań względem siebie i dziecka;
  • ćwiczenia - w granicach możliwości, które lekarz może nałożyć na poziom aktywności matki; wyjście na spacer i zrobienie sobie przerwy;
  • uświadomienie sobie, że są dobre i złe dni;
  • przestrzeganie rozsądnej diety; unikanie alkoholu i kofeiny;
  • rozwijanie relacji z partnerem - znalezienie czasu dla siebie;
  • pozostanie w kontakcie z rodziną i przyjaciółmi - nieizolowanie się;
  • ograniczenie liczby odwiedzających po powrocie do domu ze szpitala;
  • sen lub odpoczynek, gdy dziecko śpi.

Utajona/ukryta depresja


Oznaki depresji nie zawsze są jednoznaczne i oczywiste. Wiele osób borykających się z depresją jest w stanie się maskować i pokazywać światu "normalną" twarz, w środku cierpiąc. Czasem to udawanie tak wchodzi w krew, że trudno się zorientować, że gdzieś tam w środku siedzi depresja.
Depresja manifestuje się w różny sposób u różnych osób i istnieje szereg różnych oznak i objawów, które mogą sugerować, że ktoś nie czuje się najlepiej. Niektóre z nich mogą być bardzo dyskretne i subtelne, ale te poniżej występują najczęściej.

A teraz do rzeczy. Dziesięć sygnałów świadczących o tym, że możemy cierpieć na ukrytą depresję.
  1. Jesteśmy wiecznie zajęci. Nigdy się nie zatrzymujemy. Jesteśmy zawsze w ruchu. Jeśli nie w pracy, to na siłowni, na wolontariacie albo na imprezie z przyjaciółmi. Jeśli siadamy, żeby obejrzeć coś w TV, przy okazji zawsze robimy kilka innych rzeczy w tym samym czasie. Nie pozwalamy na to, by głowa nam odpoczęła. Telefony rzadko opuszczają nasze dłonie. Nigdy nie wiemy, jak się tak naprawdę czujemy. Jesteśmy tak zarobieni, że nie mamy czasu nawet pomyśleć o niczym innym.
  2. Mamy mało energii. Bez względu na to, ile byśmy nie spali i jak bardzo się nie starali, to mamy mniej energii niż wszyscy dookoła. Jesteśmy wyczerpani. Mięśnie nas bolą niemal codziennie. Robimy połowę mniej w ciągu dnia niż inni. Biegamy dookoła z zadaniami i to nas dodatkowo wykańcza.
  3. Jesteśmy perfekcjonistami. Jesteśmy swoimi największymi krytykami. Jesteśmy perfekcjonistami, a wszystko, co chociaż odrobinę odbiega od ideału, jest powodem, by się ukarać. Zawsze się martwimy potencjalną porażką. Na zewnątrz możemy wyglądać na supergenialnych ludzi, którzy osiągają każdy zamierzony cel. Ale w środku czujemy, jakbyśmy byli jedną wielką porażką. Zdarza się też, że nagle z czegoś rezygnujemy bez konkretnej przyczyny. Wolimy czegoś nie zrobić wcale, niż ryzykować porażkę albo zrobienie czegoś na pół gwizdka.
  4. Często się irytujemy. Te małe rzeczy, które nie powinny nas irytować. Czasami denerwujemy się całkiem irracjonalnie. Czasem odczuwamy to tak, jakbyśmy mieli warstwę tolerancji usuniętą z naszego umysłu i to, co do tej pory było w porządku, nagle nie jest. Nie do końca jesteśmy w stanie zrozumieć, dlaczego ten konkretny dźwięk sprawia, że chcemy wrzeszczeć. Nie wiemy, czemu ten członek rodziny, którego zawsze uwielbialiśmy, nagle sprawia, że chcemy uciec z krzykiem. Tak po prostu jest.
  5. Płaczemy z bardzo błahych powodów. Jesteśmy w stanie zrobić prezentację przed setką ludzi w pracy, ale po powrocie do domu płaczemy, bo nie możemy sparować skarpetek z prania. Robienie czegokolwiek wydaje się być czymś monumentalnym. Budzimy się pewnego dnia i wszystko wydaje się niemożliwe. Ale i tak próbujemy funkcjonować dalej. Jesteśmy ekspertami w tym, by na zewnątrz nic nie było widać, ale w zaciszu wylewamy ostatnie łzy przez drobnostkę.
  6. Nie czujemy radości. Myślimy, że powinniśmy być szczęśliwi. A mimo tego, śmiejąc się w głos z komedii, w środku czujemy tylko pustkę. Dobre rzeczy się dzieją, uśmiechamy się i świętujemy z innymi, ale nie czujemy absolutnie niczego. Nie rozumiemy, czemu nie czujemy radości. Coś jest zdecydowanie nie w porządku. Wszyscy dookoła wydają się cieszyć, nawet jeśli nie ze wszystkiego i nieustannie, to jednak co jakiś czas są szczęśliwi. A my? Jakbyśmy tkwili w miejscu. Puści. Zagubieni.
  7. Wątpimy w siebie. Wciąż się martwimy i wątpimy we wszystko, co robimy. Od rozmowy z panią w sklepie (czy byliśmy wystarczająco mili? Czy wystarczająco szybko szukaliśmy drobnych? Czy zdenerwowaliśmy innych klientów w kolejce?) po wielkie życiowe decyzje (czy ten dom jest tyle wart? Czy powinniśmy szukać jeszcze dłużej? Czy ten dom jest idealny dla nas?). Spędzamy życie na zamartwianiu się o to, czy byliśmy wystarczająco dobrzy, czy ludzie nas lubią i czy nasze otoczenie jest akurat tym najlepszym z możliwych. Wątpimy w każdą swoją decyzję. To wykańczające.
  8. Czujemy się winni. Mamy poczucie winy w stosunku do wszystkiego. Że nie zostaliśmy po godzinach w pracy, że mamy takich miłych przyjaciół (a my tacy nie jesteśmy w naszej opinii) albo że chcemy o siebie zadbać. Czujemy, jakbyśmy nie zasługiwali na nic dobrego. Wstydzimy się tego, że w ogóle istniejemy. Poczucie winy dotyczy wszystkiego i zjada nas od środka.
  9. Mamy problemy ze snem. Sen to udręka. Albo śpimy za dużo, albo za mało, albo budzimy się w nocy wiele razy. Nie wiemy, co wpływa na nasz sen tak negatywnie. Stosujemy te wszystkie zasady typu: sypialnia to sanktuarium snu, wietrzenie, lawendowe olejki, melatonina, herbatki ziołowe, znamy wszystkie umieszczone w sieci porady dotyczące snu i... bez zmian.
  10. Stosujemy negatywne mechanizmy radzenia sobie. Niektórzy uciekają w alkohol, by poradzić sobie z emocjami lub pustką. Inni próbują jedzenia. Jeszcze inni podążą w kierunku papierosów, hazardu albo seksu. Zwrócimy się w stronę wszystkiego i każdego, kto chociaż na chwilę sprawi, że poczujemy się inaczej. Że uda się uciec. Wielu z nas nawet nie połączy zachowań z emocjami. Drink po pracy, kupowanie zdrapek, poprawianie humoru tabliczką czekolady, to przecież takie normalne rzeczy, które robią ludzie. Ale my robimy to trochę częściej, trochę bardziej intensywnie, z większym zaangażowaniem. Zamiast zmierzyć się z tym, co w środku - łatwiej jest uciec w jakieś szkodliwe, na dłuższą metę, zachowania.

Przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne


Przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne (PMDD - premenstrual dysphoric disorder) to stan, w którym kobieta ma poważne objawy depresji, drażliwość i napięcie przed miesiączką. Objawy PMDD są cięższe niż te obserwowane przy PMS.

PMS odnosi się do szerokiego zakresu fizycznych lub emocjonalnych objawów, które najczęściej pojawiają się około 5 do 11 dni przed rozpoczęciem przez kobietę cyklu miesiączkowego. W większości przypadków objawy ustępują, gdy zaczyna się miesiączka lub wkrótce po niej.

Przyczyny


Nie znaleziono jednoznacznych przyczyn PMS i PMDD. Pewną rolę mogą odgrywać zmiany hormonalne, które zachodzą podczas cyklu miesiączkowego kobiety. PMDD dotyka niewielką liczbę kobiet w latach, w których mają miesiączki. Inne czynniki, które mogą odgrywać rolę, obejmują nadużywanie alkoholu lub innych substancji, choroby tarczycy, nadwagę, historię zaburzenia u matki brak ćwiczeń fizycznych.

Męska depresja


Objawy


Depresja męska jest poważnym schorzeniem, ale wielu mężczyzn stara się ją ignorować lub odmawia leczenia. Jeśli mężczyzna czuje się rozdrażniony, odizolowany lub wycofany, jeśli cały czas pracuje i/lub za dużo pije, to te niezdrowe strategie radzenia sobie mogą wskazywać, że ma męską depresję.

Depresja może w różny sposób wpływać na mężczyzn i kobiety. Kiedy depresja występuje u mężczyzn, może być maskowana niezdrowym zachowaniem. Z wielu powodów często pozostaje nierozpoznana i może mieć katastrofalne konsekwencje, gdy nie jest leczona. Ale depresja u mężczyzn zwykle ustępuje po leczeniu.

Oznaki i objawy depresji mogą się różnić u mężczyzn i kobiet. Mężczyźni również używają innych umiejętności radzenia sobie - zarówno zdrowych, jak i niezdrowych - niż kobiety. Nie jest jasne, dlaczego mężczyźni i kobiety mogą inaczej doświadczać depresji.

Podobnie jak kobiety z depresją mężczyźni z depresją mogą:
  • odczuwać smutek, beznadzieję lub pustkę;
  • czuć się wyjątkowo zmęczeni;
  • mieć problemy ze snem lub spać zbyt dużo;
  • nie czerpać przyjemności z czynności, które zwykle lubią.

Inne objawy u mężczyzn, które mogą być oznakami depresji - ale nie są rozpoznawane jako takie - obejmują:
  • zachowania eskapistyczne (ucieczkowe), takie jak spędzanie dużo czasu w pracy lub podczas uprawiania sportu,
  • objawy fizyczne, takie jak bóle głowy, problemy trawienne i ból w innych częściach organizmu, jak np. ucisk w klatce piersiowej, bóle pleców itp.
  • problemy z alkoholem lub narkotykami,
  • kontrolowanie, przemoc lub obraźliwe zachowanie,
  • drażliwość lub niewłaściwie ukierunkowana złość,
  • ryzykowne zachowanie, takie jak lekkomyślna jazda.

Ponieważ te zachowania mogą być oznakami innych problemów ze zdrowiem psychicznym, mogą się z nimi pokrywać lub być związane z chorobami, profesjonalna pomoc jest kluczem do trafnej diagnozy i odpowiedniego leczenia.

Mężczyźni z depresją często nie są diagnozowani z kilku powodów, takich jak:

Brak rozpoznania depresji. Mogą pomyśleć, że uczucie smutku lub emocji jest zawsze głównym objawem depresji. Ale dla wielu mężczyzn to nie jest główny objaw. Na przykład bóle głowy, problemy trawienne, zmęczenie, drażliwość lub długotrwały ból równieżmogą czasami wskazywać na depresję. Podobnie jak poczucie izolacji i szukanie rozrywki, aby uniknąć radzenia sobie z uczuciami lub relacjami.

Lekceważenie oznak i symptomów. Mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, jak bardzo objawy na nich wpływają, lub mogą nie chcieć przyznać się przed sobą lub przed kimkolwiek innym, że mają depresję. Ale ignorowanie, tłumienie lub maskowanie depresji niezdrowym zachowaniem tylko pogorszy negatywne emocje.

Niechęć do omawiania objawów depresji. Mogą nie być otwarci na rozmowę o swoich uczuciach z rodziną lub przyjaciółmi, a co dopiero z lekarzem lub specjalistą zdrowia psychicznego. Wielu mężczyzn nauczyło się podkreślać samokontrolę. Mogą myśleć, że wyrażanie uczuć i emocji związanych z depresją nie jest męskie, i próbują je stłumić.

Opór wobec leczenia zdrowia psychicznego. Nawet jeśli podejrzewają, że mają depresję, mogą uniknąć diagnozy lub odmówić leczenia. Mogą uniknąć uzyskania pomocy, ponieważ obawiają się, że piętno depresji może zaszkodzić ich karierze lub spowodować, że rodzina i przyjaciele stracą do nich szacunek.

Chociaż kobiety częściej niż mężczyźni próbują popełnić samobójstwo, mężczyźni częściej odbierają sobie życie. To dlatego, że mężczyźni:
  • używają metod, które mogą spowodować bezpośrednio śmierć, takich jak broń;
  • mogą działać bardziej impulsywnie w przypadku myśli samobójczych;
  • pokazują mniej znaków ostrzegawczych, takich jak mówienie o samobójstwie.

Jeśli mężczyzna podejrzewa, że może zrobić sobie krzywdę lub spróbować popełnić samobójstwo, bezwzględnie musi natychmiast poprosić o pomoc, dzwoniąc na 112, udając się do szpitala, kontaktując się ze swoim lekarzem. Nie może być sam!

Jeśli mężczyzna ma myśli samobójcze, ale nie myśli od razu o zranieniu siebie, powinien szukać pomocy:
  • dotrzeć do bliskiego przyjaciela lub ukochanej osoby - nawet jeśli rozmowa o uczuciach może być dla niego trudna.
  • skontaktować się z księdzem, przywódcą duchowym lub kimś ze swojej wspólnoty wyznaniowej.
  • rozważyć dołączenie do grupy zajmującej się zdrowiem mężczyzn, która zajmuje się depresją.
  • zadzwonić na infolinię centrum kryzysowego dla próbujących popełnić samobójstwo.
  • umówić się na wizytę u swojego lekarza, innego pracownika podstawowej opieki zdrowotnej lub specjalisty zdrowia psychicznego.

Proszenie o pomoc może być trudne dla mężczyzn. Ale bez leczenia depresja raczej nie ustąpi i może się pogorszyć. Nieleczona depresja może sprawić, że mężczyzna i jego bliscy będą nieszczęśliwi. Może powodować problemy w każdym aspekcie ich życia, w tym w zdrowiu, karierze, związkach i bezpieczeństwie osobistym.

Leczenie psychiatryczne i psychoterapeutyczne może pomóc w nauce zdrowych umiejętności radzenia sobie. Mogą to być:
  1. Cele. Ustalenie realistycznych celów i priorytetów zadań.
  2. Wsparcie. Poszukanie wsparcia emocjonalnego u partnera, rodziny lub przyjaciół. Nauczenie się strategii nawiązywania kontaktów społecznych, aby móc angażować się w działania społeczne.
  3. Techniki relaksacyjne, odporność psychiczna. Nauczenie się sposobów radzenia sobie ze stresem, takim jak medytacja i uważność, oraz rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów.
  4. Decyzje. Opóźnienie podejmowania ważnych decyzji, takich jak zmiana pracy, do czasu ustąpienia objawów depresji.
  5. Zajęcia. Angażowanie się w czynności, które zazwyczaj się lubi, takie jak gra w piłkę, wędkarstwo lub hobby.
  6. Zdrowie. Utrzymanie codziennej rutyny i dokonywanie wyborów dotyczących zdrowego stylu życia, w tym zdrowego odżywiania i regularnej aktywności fizycznej, aby pomóc w promowaniu lepszego zdrowia psychicznego.

Dostępnych jest wiele skutecznych metod leczenia depresji. Nie należy więc próbować samodzielnie walczyć z męską depresją - konsekwencje mogą być katastrofalne.

Uporczywe zaburzenie depresyjne, dystymia


Uporczywe zaburzenie depresyjne (PDD - persistent depressive disorder) to przewlekła (trwająca długo) depresja, w której nastroje są regularnie niskie. Uporczywe zaburzenie depresyjne nazywano niegdyś dystymią. Większość osób z PDD w pewnym momencie swojego życia będzie miała również epizod poważnej depresji.

Przyczyny


Dokładna przyczyna PDD nie jest znana. Może występować w rodzinnym wywiadzie. PDD występuje częściej u kobiet.

Objawy


Głównym objawem PDD jest obniżony nastrój przez co najmniej dwa lata. U dzieci i nastolatków może występować drażliwość zamiast przygnębienia i utrzymywać się przez co najmniej rok. Ponadto prawie cały czas występują dwa lub więcej z następujących objawów:
  • poczucie beznadziejności,
  • za mało lub za dużo snu,
  • niska energia lub zmęczenie,
  • niska samoocena,
  • słaby apetyt lub przejadanie się,
  • słaba koncentracja.

Osoby z PDD często mają negatywny obraz siebie, swojej przyszłości, innych ludzi i wydarzeń życiowych. Problemy często wydają się trudne do rozwiązania. Osoby starsze z PDD mogą mieć trudności z dbaniem o siebie, borykać się z izolacją lub chorować.

Badania i testy


Lekarz zbierze historię nastroju, odczuć i innych objawów zdrowia psychicznego. Może również sprawdzić krew i mocz, aby wykluczyć medyczne przyczyny depresji.

Leczenie


Jest kilka rzeczy, których można spróbować, aby złagodzić PDD:
  • dobrze się wyspać;
  • przestrzegać zdrowej, pożywnej diety;
  • przyjmować leki prawidłowo, omówić wszelkie skutki uboczne z lekarzem;
  • nauczyć się obserwować wczesne oznaki pogorszenia PDD. mieć plan, jak zareagować, jeśli nadejdą;
  • starać się ćwiczyć regularnie;
  • szukać zajęć, które sprawiają, że jest się szczęśliwym;
  • porozmawiać z kimś, komu się ufa, o swoim samopoczuciu;
  • otaczać się ludźmi troskliwymi i pozytywnymi;
  • unikać alkoholu i narkotyków. z czasem mogą one pogorszyć nastrój i wpłynąć na osąd.

Leki są często skuteczne w przypadku PDD, chociaż czasami nie działają tak dobrze jak w przypadku ciężkiej depresji. Nie należy samodzielnie przerywać stosowania leku, nawet w przypadku poprawy samopoczucia lub wystąpienia działań niepożądanych. Zawsze najpierw należy zadzwonić do swojego lekarza. Kiedy nadejdzie czas, aby przerwać przyjmowanie leku, lekarz poinstruuje pacjenta, jak powoli zmniejszać dawkę zamiast nagle przerywać leczenie.

Osobom z PDD może również pomóc jakiś rodzaj terapii. Gabinet terapeuty to dobre miejsce, aby porozmawiać o uczuciach i myślach oraz nauczyć się, jak sobie z nimi radzić. Może również pomóc w zrozumieniu, w jaki sposób PDD wpłynęło na ich życie i jak skuteczniej radzić sobie na co dzień.

Rodzaje skutecznej terapii:
  • terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga nauczyć się być bardziej świadomym swoich objawów i tego, co je pogarsza; można nabyć umiejętności rozwiązywania problemów;
  • psychoterapia zorientowana na wgląd lub psychoterapia mogąca pomóc osobom z PDD zrozumieć czynniki, które mogą kryć się za ich depresyjnymi myślami i uczuciami;
  • pomocne może być również dołączenie do grupy wsparcia dla osób, które mają podobne problemy; warto poprosić swojego terapeutę lub pracownika służby zdrowia o polecenie grupy.

Perspektywy (prognoza)


PDD to przewlekła choroba, która może trwać latami. Wiele osób w pełni wraca do zdrowia, podczas gdy inne nadal mają pewne objawy, nawet po leczeniu. PDD zwiększa również ryzyko samobójstwa.

Kiedy skontaktować się z lekarzem? Należy umówić się na spotkanie ze specjalistą, jeśli regularnie odczuwa się przygnębienie, a pozostałe objawy się nasilają.

Należy natychmiast wezwać pomoc, jeśli zauważone zostaną oznaki wskazujące na ryzyko samobójstwa:
  • rozdawanie rzeczy lub rozmowa o wyjeździe i potrzebie "uporządkowania spraw";
  • wykonywanie zachowań autodestrukcyjnych, takich jak samookaleczenie;
  • nagle zmieniające się zachowania, zwłaszcza spokój po okresie niepokoju;
  • mówienie o śmierci lub samobójstwie;
  • odsuwanie się od przyjaciół lub niechęć do wychodzenia gdziekolwiek.

Wielka/duża depresja


Duża depresja (major depression) występuje, gdy uczucia smutku, straty, złości lub frustracji przeszkadzają w życiu przez długi czas. Zmienia również sposób funkcjonowania ciała osoby z depresją.

Przyczyny


Pracownicy ochrony zdrowia nie znają jednoznacznych przyczyn depresji. Uważa się, że odpowiedzialne są zmiany chemiczne w mózgu. Może to być spowodowane problemem z genami lub wywołane przez pewne stresujące wydarzenia. Bardziej prawdopodobne jest, że jest to połączenie wszystkich tych przyczyn naraz.

Niektóre rodzaje depresji występują w rodzinach. Inne typy występują nawet, jeśli nie masz historii choroby w rodzinie. U każdego może się rozwinąć depresja, w tym u dzieci i nastolatków.

Depresję mogą wywołać:
  • używanie alkoholu lub narkotyków,
  • niektóre problemy medyczne, takie jak niedoczynność tarczycy, rak lub długotrwały ból,
  • niektóre rodzaje leków, np. sterydy,
  • problemy ze snem,
  • stresujące wydarzenia życiowe, takie jak śmierć lub choroba bliskiej osoby, rozpad związku, rozwód, problemy zdrowotne, znęcanie się lub zaniedbanie w dzieciństwie, samotność (częste u osób starszych).

Objawy


Depresja może zmienić lub zniekształcić sposób, w jaki postrzegamy siebie, swoje życie i osoby wokół nas. W przypadku depresji często postrzegamy wszystko w negatywny sposób. Trudno sobie wyobrazić, że problem lub sytuację można rozwiązać z pozytywnym skutkiem.

Objawy depresji mogą obejmować:
  • pobudzenie, niepokój, drażliwość i złość,
  • wycofanie się lub izolowanie,
  • zmęczenie i brak energii,
  • poczucie beznadziejności, bezradności, bezwartościowości, winy i nienawiści do samego siebie,
  • utrata zainteresowania czynnościami, które kiedyś sprawiały radość, lub nieodczuwanie przyjemności z ich wykonywania,
  • nagła zmiana apetytu, często z przyrostem lub utratą masy ciała,
  • myśli o śmierci lub samobójstwie,
  • problemy z koncentracją,
  • problem z zasypianiem lub spanie za dużo.

Depresja u nastolatków może być trudniejsza do rozpoznania. Problemy ze szkołą, zachowaniem, alkoholem lub narkotykami mogą być jej oznakami.

Jeśli depresja jest bardzo ciężka, mogą wystąpić halucynacje i urojenia (fałszywe przekonania). Ten stan nazywa się depresją z objawami psychotycznymi.

Testy i badania


Lekarz zapyta o historię medyczną i objawy pacjenta. Jego odpowiedzi mogą pomóc lekarzowi w zdiagnozowaniu depresji i określeniu jej ciężkości. Można wykonać badania krwi i moczu, aby wykluczyć inne schorzenia, które mają objawy podobne do depresji.

Leczenie


Depresję można leczyć. Leczenie zazwyczaj obejmuje leki przeciwdepresyjne, w połączeniu z psychoterapią lub bez niej.

Jeśli pojawiają się myśli o samobójstwie lub głębokie przygnębienie, a osoba nie może normalnie funkcjonować, może być konieczne leczenie w szpitalu.

Jeśli po zakończeniu leczenia objawy nasilają się, należy porozmawiać ze swoim lekarzem. Plan leczenia może wymagać zmiany.

Leki


Leki przeciwdepresyjne to leki stosowane w leczeniu depresji. Działają poprzez przywrócenie odpowiedniego poziomu różnych neuroprzekaźników w mózgu. Pomaga to złagodzić objawy.

Jeśli występują urojenia lub halucynacje, lekarz może przepisać dodatkowe leki, np. przeciwpsychotyczne.

Należy poinformować lekarza o innych przyjmowanych lekach. Niektóre preparaty mogą zmienić sposób działania leków przeciwdepresyjnych w organizmie.

Trzeba poczekać, aż lek zadziała. Może minąć kilka tygodni, zanim pojawi się poprawa. Należy kontynuować przyjmowanie leku zgodnie z instrukcją. Nie wolno przerywać go ani zmieniać ilości (dawki), którą się zażywa, bez rozmowy z lekarzem. Warto zapytać swojego lekarza o możliwe skutki uboczne i o to, co zrobić, jeśli wystąpią.

Jeśli uznamy, że lek nie działa lub powoduje dużo skutków ubocznych, powinniśmy poinformować o tym lekarza. Może być konieczna zmiana leku lub jego dawki. Nie wolno samodzielnie przerywać przyjmowania leków.

Ostrzeżenie

Dzieci, nastolatki i młodzi dorośli powinni być uważnie obserwowani pod kątem zachowań samobójczych. Jest to szczególnie ważne w ciągu pierwszych kilku miesięcy po rozpoczęciu przyjmowania leków na depresję.

Kobiety leczone na depresję, które są w ciąży lub myślą o zajściu w ciążę, nie powinny przerywać przyjmowania leków przeciwdepresyjnych bez wcześniejszej rozmowy z lekarzem.

Jeśli zauważamy, że lek powoduje pogorszenie stanu zdrowia lub wywołuje nowe objawy (takie jak splątanie), natychmiast należy poinformować o tym lekarza. Udajmy się na pogotowie, jeśli obawiamy się o swoje bezpieczeństwo.

Terapia


Terapia to (w skrócie) leczenie mające na celu rozmowę o swoich uczuciach i myślach oraz pomoc w nauce radzenia sobie z nimi.

Terapia poznawczo-behawioralna uczy, jak walczyć z negatywnymi myślami. W trakcie jej trwania dowiemy się, jak stać się bardziej świadomymi swoich objawów i jak dostrzegać rzeczy, które pogarszają depresję. Uczymy się również umiejętności rozwiązywania problemów.

Psychoterapia może pomóc zrozumieć problemy, które skrywają się za naszymi myślami i uczuciami. Podczas terapii grupowej dzielimy się emocjami i doświadczeniami z innymi, którzy mają takie problemy jak my.

Inne leczenie depresji


Terapia elektrowstrząsami (EW) może poprawić nastrój u osób z ciężką depresją lub myślami samobójczymi, których stan nie poprawia się po zastosowaniu innych metod leczenia. EW są ogólnie bezpieczne. Dziś wykonuje się je w znieczuleniu ogólnym, pod nadzorem i w niskich dawkach. Nie wygląda to jak na horrorach czy w filmie "Lot nad kukułczym gniazdem".

Terapia światłem może złagodzić objawy depresji w okresie zimowym. Ten rodzaj depresji nazywany jest sezonowym zaburzeniem afektywnym.

Perspektywy (prognoza)


Możemy zacząć czuć się lepiej kilka tygodni po rozpoczęciu leczenia. Jeśli zażywamy lekarstwa, będziemy musieli je przyjmować przez kilka miesięcy, aby poczuć się dobrze i zapobiec nawrotowi depresji. Jeśli choroba będzie nawracać, może być konieczne długotrwałe przyjmowanie leku.

Długotrwała (przewlekła) depresja może utrudniać radzenie sobie z innymi chorobami, takimi jak cukrzyca czy choroby serca. Poprośmy swojego lekarza o pomoc w radzeniu sobie z tymi problemami zdrowotnymi.

Alkohol lub narkotyki mogą pogorszyć stan depresji. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o sposobie uzyskania pomocy.

Kiedy skontaktować się z lekarzem?


Jeśli osobę z depresją nachodzą myśli o zranieniu siebie lub innych, powinna zadzwonić pod numer 112 lub udać się na szpitalną izbę przyjęć. Nie może tego opóźniać. Należy zadzwonić do lekarza od razu, jeśli osoba chora:
  • słyszy głosy, które nie pochodzą od ludzi wokół niej;
  • często płacze bez powodu;
  • depresja zakłóca pracę, szkołę lub życie rodzinne.

Jeżeli zachodzi obawa, że stosowany lek nie działa lub powoduje skutki uboczne, nie wolno przerywać leczenia ani zmieniać leku bez rozmowy z lekarzem.

Zapobieganie nawrotom


Nie wolno pić alkoholu ani używać narkotyków. Substancje te nasilają depresję i mogą prowadzić do myśli samobójczych.

Lek należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza. Trzeba nauczyć się rozpoznawać wczesne oznaki nasilenia się depresji. Konieczne jest też kontynuowanie chodzenia na sesje terapeutyczne.

Poniższe wskazówki mogą pomóc osobie z depresją poczuć się lepiej:
  • warto regularnie ćwiczyć;
  • dobrze jest utrzymywać dobre nawyki dotyczące snu;
  • należy wykonywać czynności, które sprawiają przyjemność;
  • można zgłosić się jako wolontariusz lub wziąć udział w zajęciach grupowych;
  • korzystna jest rozmowa o samopoczuciu z kimś, do kogo ma się zaufanie;
  • trzeba się starać przebywać z ludźmi, którzy są troskliwi i pozytywni.

Więcej o depresji można się dowiedzieć, kontaktując się z lokalną przychodnią zdrowia psychicznego. Dobrych informacji mogą również dostarczyć zasoby online i książki.


    Monika Kotlarek jest psycholożką, absolwentką Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu. Należy do Australian Society of Rehabilitation Counsellors. Pracowała jako mental health worker w Sydney. Aktualnie prowadzi sesje psychologiczne online, w formie wideorozmowy z pacjentami (www.psycholog-pomaga.pl), oraz blog Psycholog pisze, na którym od 2012 roku dzieli się wiedzą z zakresu psychologii i psychoterapii.

    Artykuł zawiera obszerne fragmenty książki Moniki Kotlarek zatytułowanej "Depresja, czyli gdy każdy oddech boli", wydanej przez wydawnictwo Sensus. Opublikowano na stronach portalu Psychologia.net.pl za zgodą Wydawcy.



Opublikowano: 2022-04-10



Oceń artykuł:


Ten artykuł nie ma jeszcze żadnych komentarzy. Skomentuj artykuł