Reklamy
Artykuł
Jolanta Klimaszewska
Satysfakcja małżeńska i jej uwarunkowania na podstawie wybranych analiz badawczych
Współczesne badania potwierdzają, iż małżeństwo nadal jest spostrzegane przez dorosłych jako najbardziej powszechna i kulturowo akceptowana forma bycia razem dwojga osób, która wyprzedza związki kohabitacyjne (Kwak, 2005, Rostowska i Rostowski 2005, Plopa, 2010). Zatem warto poznać czynniki, które charakteryzują małżeństwa zadowolone, powszechnie określane mianem "szczęśliwych", od tych, które są niespełnione oraz przyjrzeć się temu, co wpływa na jakość relacji miedzy partnerami. Warto pamiętać, że poczucie szczęścia stanowi wymiar subiektywny i dlatego, to, co jednej parze będzie zapewniało spełnienie dla innej może nie mieć większego znaczenia?
Już na wczesnym etapie dociekań, badacze zwrócili uwagę, że szczęście małżeńskie trzeba rozumieć jako proces, a nie jako stan osiągnięty w rzeczywistości (Braun-Gałkowska, 1985,1992, Janicka i Niebrzydowski, 1994). Zatem można mówić o pewnym dopasowaniu się, które małżonkowie wypracowują poprzez lata wzajemnych kontaktów. Chciałoby się nawet rzec, że patrząc na małżonka można zawsze dostrzec w nim potencjał.
Jako pierwszy przybliżenia zagadnienia dobranego małżeństwa i jego wyznaczników, podjął się znamienity psycholog uwarunkowań życia małżeńskiego prof. Jan Rostowski. Zdaniem profesora, jest to wielowymiarowy stan, którego rezultaty są określone przez poziom: miłości, więzi między partnerami, intymności, podobieństwa, pożycia seksualnego, stosunku do dzieci oraz motywów wyboru życiowego partnera (Rostowski, 1987, s. 30). Myślę, że wyróżnione czynniki są nadal aktualne i znajdują swoje miejsce we współczesnym związku dwojga ludzi, choć dzisiaj mogą być rozpatrywane z odmiennej perspektywy.
Miłość i intymność jest możliwa w małżeństwie, gdy partnerzy troszczą się o wzajemne potrzeby psychiczne. Dzięki znajomości tego, co dla drugiej osoby jest tak ważne, i zaspokojeniu jej pragnień, staje się możliwe długotrwałe zaangażowanie emocjonalne miedzy partnerami (Janicka i Niebrzydowski, 1994, Rostowski, 2009). Jednak wkład małżonków może być różny, co najczęściej bywa przyczyną doświadczania owego braku satysfakcji. Funkcjonowanie współmałżonków w bliskiej relacji stwarza szansę do podjęcia zaangażowania oraz przeżywania bliskości, która jest jakoby przypisana tak zażyłej więzi dwojga. Natomiast samo doświadczenie intymności może mieć miejsce tylko wtedy, gdy pojawia się empatia, więc gdy małżonek słownie bądź w inny, niewerbalny sposób przekaże swoją akceptację i uznanie dla partnera (Plopa 2004,2010).
W małżeństwach dysfunkcjonalnych pojawia się tzw. asymetria świadczeń (Kotlarska-Michalska, 2002, s. 68). Powyższe zjawisko wynika z faktu, iż jeden z partnerów ponosi znacznie większą, jeśli nie całą odpowiedzialność za funkcjonowanie systemu małżeńskiego i rodzinnego, a wkład drugiego można określić jako marginalny. Długotrwałość takiej sytuacji w małżeństwie przyczynia się do poczucia porażki i niespełnienia u "dawcy". Oczywistym wydaje się, że "biorca" nie odgrywa aktywnej roli w związku, zaś jego pewien stopień niedojrzałości staje się przyczyną poczucia niespełnienia "dawcy" w małżeństwie.
Pragnąc czerpać zadowolenie w relacji, partnerzy dokonują wyboru małżonka, który potencjalnie ma szanse spełnić ich oczekiwania i zaspokoić ich potrzeby. Nierzadko małżonkowie dopiero w relacji małżeńskiej przekonują się o rzeczywistych cechach partnera oraz jego wcześniej podkreślanych zaletach czy umiejętnościach. Dlatego też może się okazać, iż "druga połowa" posiada pewne ograniczenia, wynikające z osobowości czy charakteru, a nie tylko z jego (jej) chęci. Wpływ cech charakteru partnera na relację zostanie pokrótce ujęty w dalszej części, w świetle badań. Jednakże znaczenie osobowości partnera w odniesieniu do jakości związku zasługuje na osobne omówienie.
Intersujące dopełnienie w rozumieniu uwarunkowań powodzenia małżeństwa przedstawiła psycholog Braun-Gałkowska (1985, 1992). Autorka, dokonując badań, użyła stworzonej przez siebie Skali Powodzenia Małżeństwa, w której za ostateczne kryterium sukcesu małżeńskiego uznała subiektywne poczucie zadowolenia partnerów z relacji. Uwzględniała ona wpływy: stażu małżeńskiego, różnicy wieku miedzy partnerami, statusu ekonomicznego, posiadania dzieci, zgodności postaw religijnych oraz wybranych cech osobowości na poczucie satysfakcji partnerów. Przeprowadzone analizy pozwoliły na określenie niektórych czynników zewnętrznych podwyższających poczucie zadowolenia, takich jak posiadanie dzieci oraz dobry start ekonomiczny pary. Okazało się także, iż większa zgodność partnerska w zakresie przekonań czy upodobań zwiększa wzajemną atrakcyjność partnerów, zapewniając sukces relacji. Znaczącym i głównym czynnikiem uwarunkowań powodzenia, zgodnie z badaniami, okazała się osobowość partnera, która według autorki pozostaje względnie trwałym i indywidualnym elementem funkcjonowania małżonków.
W związkach małżeńskich świadomie nastawionych na pozytywne przeżywanie relacji decydujące znaczenie mają ponadto czynniki, które często bywają uznawane za oczywiste i konstytuujące każde małżeństwo. Doniec (2001) - badaczka transformacji społecznych trzech pokoleń - wytypowała kilka czynników i uporządkowała je w hierarchii, jako niezbędne do osiągniecia sukcesu w diadzie. Mianowicie w kolejności występują: wzajemne zrozumienie, tolerancja, miłość, wierność i uczciwość, partnerstwo oraz posiadanie dzieci. Natomiast mniej znaczące okazują się: udane pożycie seksualne, wzajemna atrakcyjność i najmniej istotne - wspólne zainteresowania. Autorka wnioskuje, iż dominujące znaczenie odgrywają wartości zaspokajające potrzeby wyższego rzędu tj. afiliacji (miłości, szacunku, uznania) umożliwiające tworzenie zgodnego, harmonijnego związku.
Rozpatrując temat uwarunkowań satysfakcji małżeńskiej, jak zostało uwidocznione, należy brać pod uwagę różne zmienne, np. dynamikę związku między partnerami oraz czas trwania relacji, które mogą odgrywać bardzo istotną rolę w sposobie przeżywania szczęścia. Poniżej przedstawione zostaną badania dotyczące jakości relacji w sformalizowanym związku, sprzed ostatnich dziesięciu lat.
Zdaniem współczesnego badacza małżeństw i rodziny, psychologa Mieczysława Plopy (2005), najbardziej adekwatnymi czynnikami, które dowodzą o satysfakcjonującej więzi miedzy małżonkami, są: intymność, samorealizacja, podobieństwo i brak rozczarowania. Te cechy (wyznaczniki) zostały wytypowane w trakcie badań w grupie ponad 600 polskich małżeństw i mają dominujący wpływ na jakość relacji w związku małżeńskim w odbiorze każdego z partnerów.
Intymność wyraża poczucie bliskości ze sobą małżonków oraz przekonanie, że łączy ich miłość. Zdaniem ankietowanych, uzewnętrznia się poprzez potrzebę budowania relacji opartych na pełnym zaufaniu i bliskości, omawianiu istotnych spraw dotyczących pośrednio bądź bezpośrednio związku. Badania wykazały, iż poczucie intymności, jest zależne od stażu małżeńskiego. Otóż w związkach z najkrótszym stażem partnerki odczuwają znacznie mniejszą intymność niż mężowie, a w miarę upływu lat osiągają jej większy poziom. Taka sytuacja może być wynikiem doświadczanych przez kobiety trudności na początku małżeństwa, w związku z nowym podziałem zadań i ról. Interesujące są analizy, które wykazują, iż liczba posiadanych dzieci nie wpływa istotnie na poczucie szczęścia żon-matek, natomiast ma znaczenie dla ojców.
Kolejną wytypowaną cechą dobrego związku małżeńskiego okazało się podobieństwo, które oznacza przyjmowanie wspólnych strategii w budowaniu życia małżeńskiego i rodzinnego. Dotyczy małżonków, których charakteryzują podobne poglądy na rzecz rozwoju małżeństwa, spędzania wolnego czasu, planów rodzinnych, kultywowania tradycji rodzinnych oraz sposobów wychowania dzieci. Osiągniecie pewnego poziomu podobieństwa, czyli wspólnoty w relacji, przynosi poczucie zadowolenia w związku u obojga partnerów. Jednakże nie oznacza to wcale, że im wyższe podobieństwo, tym wyższe poczucie zadowolenia.
Z kolei samorealizacja w związku jest przede wszystkim wyznacznikiem indywidualnego rozwoju każdego z partnerów, a w dalszej mierze, spełnianiu marzeń w diadzie. Jeśli partner ma szansę podejmowania zadań życiowych, wypełniania ról małżeńskich i rodzinnych oraz funkcjonowania zgodnie ze swoim systemem wartości wówczas odczuwa satysfakcję z faktu bycia tym, kim chciałby być. A małżeństwo postrzega jako udane i szczęśliwe. Analizy możliwości realizacji siebie w małżeństwie wykazały, iż żony z niższym wykształceniem odczuwają wyższy poziom zadowolenia w zakresie samorealizacji niż żony posiadające wyższe wykształcenie. Ponadto z wiekiem nasila się przekonanie o szansie realizacji siebie w małżeństwie.
Ostatni czynnik - rozczarowanie - wiąże się z poczuciem doznanej porażki życiowej w efekcie zawarcia związku małżeńskiego. Jak wskazują badania, jego wysoki poziom ma miejsce w relacji, która ogranicza niezależność i autonomię partnera oraz którą cechuje brak chęci przeżywania z nim bliskości emocjonalnej i fizycznej. W związku z czym pojawiają się myśli o przerwaniu relacji i pragnieniu stworzenia satysfakcjonującej więzi z innym partnerem. Im więcej składowych jakości związku osiąga niższe oceny, tym większe staje się rozczarowanie małżonka związkiem (badania: op.cit, s. 69-91).
Występują istotne różnice w zakresie doświadczania wyróżnionych cech szczęśliwego małżeństwa miedzy kobietami i mężczyznami. Żony osiągają niższy poziom zadowolenia w związku pod względem zarówno intymności, podobieństwa działania, jak i możliwości samorealizacji niż mężowie. Tym samym przeżywają wyższy poziom rozczarowania w małżeństwie, a mężczyźni wyższy poziom spełnienia w diadzie (op. cit, s.83). Uzyskane dane mogą budzić zdumienie, choć legitymują się zmianami społeczno-kulturowymi jakie dotykają małżonków, a jednocześnie podkreślają - niekiedy niezrozumiałe - różnice płci.
W odniesieniu do osobowości i charakteru analizy potwierdzają silne powiązanie między odczuwaniem satysfakcji ze związku małżeńskiego a pożądanymi cechami osobowości, zarówno u żon jak i mężów. Analizy wskazują, iż mężczyźni obowiązkowi, rozważni w zachowaniu oraz sumienni mają znacznie większe szanse na doświadczanie zadowolenia w relacji. Ponadto korzystne są takie cechy osobowości jak: ugodowość w relacjach społecznych, pogodny nastrój, stabilność emocjonalna, zadaniowe nastawienie do trudności życiowych. W stosunku do żon, najbardziej istotne w przeżywaniu pozytywnych uczuć w małżeństwie, miały następujące pozytywne wymiary osobowościowe: spokój, stabilność emocjonalna, optymizm życiowy, otwartość na oczekiwania innych oraz towarzyskość (Plopa, 2004, s. 181-185).
Nie sposób pominąć w relacji małżeńskiej kwestii wzajemnej komunikacji dwojga osób jako czynnika warunkującego doświadczanie pozytywnych odczuć w małżeństwie. Zgodnie z badaniami profesor Marii Ryś (1996) występuje istotna zależność pomiędzy jakością małżeństwa a komunikacją i sposobami rozwiązywania konfliktów. Można mówić o cyrkularnej przyczynowości, gdyż udana komunikacja i pozytywne rozwiązywanie konfliktów wpływają na wysoką jakość relacji małżeńskich, a inne wymiary relacji - miłość i zaufanie - umożliwiają korzystne rozwiązywanie konfliktów. Ponadto, małżeństwa udane w sytuacji spornej charakteryzuje wspólne poszukiwanie rozwiązań zadowalających oboje, bez powrotu do wydarzeń minionych. W efekcie rozwiązane konflikty dość szybko i skutecznie się kończą.
Reasumując, pragnę podkreślić paradoksalną prawidłowość w związku. Mianowicie, osoby nie mogą działać jedynie we własnym interesie, bo jedyną drogą do otrzymania korzyści dla siebie stanowi spełnienie partnera. Przedstawione wyznaczniki satysfakcji małżeńskiej muszą być odczuwane jako odwzajemnione w relacji i opierać się na wzajemnej zależności (patrz: współzależnościowy model dobranego związku - Plopa 2010).
Wielość przytoczonych powyżej teorii, opartych na licznych badaniach, sprawia, że nie sposób jest jednoznacznie określić, które z nich determinują zadowolenie i czy dotyczy ono w równym stopniu obojga partnerów. Dlatego też optymizmem może napawać myśl, że człowiek korzystając z intuicji wiele z tych rozwiązań samorzutnie wykorzystuje, zwłaszcza jeśli posiada motywację do pozytywnego wartościowania wspólnie przeżytych lat.
Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu
Już na wczesnym etapie dociekań, badacze zwrócili uwagę, że szczęście małżeńskie trzeba rozumieć jako proces, a nie jako stan osiągnięty w rzeczywistości (Braun-Gałkowska, 1985,1992, Janicka i Niebrzydowski, 1994). Zatem można mówić o pewnym dopasowaniu się, które małżonkowie wypracowują poprzez lata wzajemnych kontaktów. Chciałoby się nawet rzec, że patrząc na małżonka można zawsze dostrzec w nim potencjał.
Jako pierwszy przybliżenia zagadnienia dobranego małżeństwa i jego wyznaczników, podjął się znamienity psycholog uwarunkowań życia małżeńskiego prof. Jan Rostowski. Zdaniem profesora, jest to wielowymiarowy stan, którego rezultaty są określone przez poziom: miłości, więzi między partnerami, intymności, podobieństwa, pożycia seksualnego, stosunku do dzieci oraz motywów wyboru życiowego partnera (Rostowski, 1987, s. 30). Myślę, że wyróżnione czynniki są nadal aktualne i znajdują swoje miejsce we współczesnym związku dwojga ludzi, choć dzisiaj mogą być rozpatrywane z odmiennej perspektywy.
Miłość i intymność jest możliwa w małżeństwie, gdy partnerzy troszczą się o wzajemne potrzeby psychiczne. Dzięki znajomości tego, co dla drugiej osoby jest tak ważne, i zaspokojeniu jej pragnień, staje się możliwe długotrwałe zaangażowanie emocjonalne miedzy partnerami (Janicka i Niebrzydowski, 1994, Rostowski, 2009). Jednak wkład małżonków może być różny, co najczęściej bywa przyczyną doświadczania owego braku satysfakcji. Funkcjonowanie współmałżonków w bliskiej relacji stwarza szansę do podjęcia zaangażowania oraz przeżywania bliskości, która jest jakoby przypisana tak zażyłej więzi dwojga. Natomiast samo doświadczenie intymności może mieć miejsce tylko wtedy, gdy pojawia się empatia, więc gdy małżonek słownie bądź w inny, niewerbalny sposób przekaże swoją akceptację i uznanie dla partnera (Plopa 2004,2010).
W małżeństwach dysfunkcjonalnych pojawia się tzw. asymetria świadczeń (Kotlarska-Michalska, 2002, s. 68). Powyższe zjawisko wynika z faktu, iż jeden z partnerów ponosi znacznie większą, jeśli nie całą odpowiedzialność za funkcjonowanie systemu małżeńskiego i rodzinnego, a wkład drugiego można określić jako marginalny. Długotrwałość takiej sytuacji w małżeństwie przyczynia się do poczucia porażki i niespełnienia u "dawcy". Oczywistym wydaje się, że "biorca" nie odgrywa aktywnej roli w związku, zaś jego pewien stopień niedojrzałości staje się przyczyną poczucia niespełnienia "dawcy" w małżeństwie.
Pragnąc czerpać zadowolenie w relacji, partnerzy dokonują wyboru małżonka, który potencjalnie ma szanse spełnić ich oczekiwania i zaspokoić ich potrzeby. Nierzadko małżonkowie dopiero w relacji małżeńskiej przekonują się o rzeczywistych cechach partnera oraz jego wcześniej podkreślanych zaletach czy umiejętnościach. Dlatego też może się okazać, iż "druga połowa" posiada pewne ograniczenia, wynikające z osobowości czy charakteru, a nie tylko z jego (jej) chęci. Wpływ cech charakteru partnera na relację zostanie pokrótce ujęty w dalszej części, w świetle badań. Jednakże znaczenie osobowości partnera w odniesieniu do jakości związku zasługuje na osobne omówienie.
Intersujące dopełnienie w rozumieniu uwarunkowań powodzenia małżeństwa przedstawiła psycholog Braun-Gałkowska (1985, 1992). Autorka, dokonując badań, użyła stworzonej przez siebie Skali Powodzenia Małżeństwa, w której za ostateczne kryterium sukcesu małżeńskiego uznała subiektywne poczucie zadowolenia partnerów z relacji. Uwzględniała ona wpływy: stażu małżeńskiego, różnicy wieku miedzy partnerami, statusu ekonomicznego, posiadania dzieci, zgodności postaw religijnych oraz wybranych cech osobowości na poczucie satysfakcji partnerów. Przeprowadzone analizy pozwoliły na określenie niektórych czynników zewnętrznych podwyższających poczucie zadowolenia, takich jak posiadanie dzieci oraz dobry start ekonomiczny pary. Okazało się także, iż większa zgodność partnerska w zakresie przekonań czy upodobań zwiększa wzajemną atrakcyjność partnerów, zapewniając sukces relacji. Znaczącym i głównym czynnikiem uwarunkowań powodzenia, zgodnie z badaniami, okazała się osobowość partnera, która według autorki pozostaje względnie trwałym i indywidualnym elementem funkcjonowania małżonków.
W związkach małżeńskich świadomie nastawionych na pozytywne przeżywanie relacji decydujące znaczenie mają ponadto czynniki, które często bywają uznawane za oczywiste i konstytuujące każde małżeństwo. Doniec (2001) - badaczka transformacji społecznych trzech pokoleń - wytypowała kilka czynników i uporządkowała je w hierarchii, jako niezbędne do osiągniecia sukcesu w diadzie. Mianowicie w kolejności występują: wzajemne zrozumienie, tolerancja, miłość, wierność i uczciwość, partnerstwo oraz posiadanie dzieci. Natomiast mniej znaczące okazują się: udane pożycie seksualne, wzajemna atrakcyjność i najmniej istotne - wspólne zainteresowania. Autorka wnioskuje, iż dominujące znaczenie odgrywają wartości zaspokajające potrzeby wyższego rzędu tj. afiliacji (miłości, szacunku, uznania) umożliwiające tworzenie zgodnego, harmonijnego związku.
Rozpatrując temat uwarunkowań satysfakcji małżeńskiej, jak zostało uwidocznione, należy brać pod uwagę różne zmienne, np. dynamikę związku między partnerami oraz czas trwania relacji, które mogą odgrywać bardzo istotną rolę w sposobie przeżywania szczęścia. Poniżej przedstawione zostaną badania dotyczące jakości relacji w sformalizowanym związku, sprzed ostatnich dziesięciu lat.
Zdaniem współczesnego badacza małżeństw i rodziny, psychologa Mieczysława Plopy (2005), najbardziej adekwatnymi czynnikami, które dowodzą o satysfakcjonującej więzi miedzy małżonkami, są: intymność, samorealizacja, podobieństwo i brak rozczarowania. Te cechy (wyznaczniki) zostały wytypowane w trakcie badań w grupie ponad 600 polskich małżeństw i mają dominujący wpływ na jakość relacji w związku małżeńskim w odbiorze każdego z partnerów.
Intymność wyraża poczucie bliskości ze sobą małżonków oraz przekonanie, że łączy ich miłość. Zdaniem ankietowanych, uzewnętrznia się poprzez potrzebę budowania relacji opartych na pełnym zaufaniu i bliskości, omawianiu istotnych spraw dotyczących pośrednio bądź bezpośrednio związku. Badania wykazały, iż poczucie intymności, jest zależne od stażu małżeńskiego. Otóż w związkach z najkrótszym stażem partnerki odczuwają znacznie mniejszą intymność niż mężowie, a w miarę upływu lat osiągają jej większy poziom. Taka sytuacja może być wynikiem doświadczanych przez kobiety trudności na początku małżeństwa, w związku z nowym podziałem zadań i ról. Interesujące są analizy, które wykazują, iż liczba posiadanych dzieci nie wpływa istotnie na poczucie szczęścia żon-matek, natomiast ma znaczenie dla ojców.
Kolejną wytypowaną cechą dobrego związku małżeńskiego okazało się podobieństwo, które oznacza przyjmowanie wspólnych strategii w budowaniu życia małżeńskiego i rodzinnego. Dotyczy małżonków, których charakteryzują podobne poglądy na rzecz rozwoju małżeństwa, spędzania wolnego czasu, planów rodzinnych, kultywowania tradycji rodzinnych oraz sposobów wychowania dzieci. Osiągniecie pewnego poziomu podobieństwa, czyli wspólnoty w relacji, przynosi poczucie zadowolenia w związku u obojga partnerów. Jednakże nie oznacza to wcale, że im wyższe podobieństwo, tym wyższe poczucie zadowolenia.
Z kolei samorealizacja w związku jest przede wszystkim wyznacznikiem indywidualnego rozwoju każdego z partnerów, a w dalszej mierze, spełnianiu marzeń w diadzie. Jeśli partner ma szansę podejmowania zadań życiowych, wypełniania ról małżeńskich i rodzinnych oraz funkcjonowania zgodnie ze swoim systemem wartości wówczas odczuwa satysfakcję z faktu bycia tym, kim chciałby być. A małżeństwo postrzega jako udane i szczęśliwe. Analizy możliwości realizacji siebie w małżeństwie wykazały, iż żony z niższym wykształceniem odczuwają wyższy poziom zadowolenia w zakresie samorealizacji niż żony posiadające wyższe wykształcenie. Ponadto z wiekiem nasila się przekonanie o szansie realizacji siebie w małżeństwie.
Ostatni czynnik - rozczarowanie - wiąże się z poczuciem doznanej porażki życiowej w efekcie zawarcia związku małżeńskiego. Jak wskazują badania, jego wysoki poziom ma miejsce w relacji, która ogranicza niezależność i autonomię partnera oraz którą cechuje brak chęci przeżywania z nim bliskości emocjonalnej i fizycznej. W związku z czym pojawiają się myśli o przerwaniu relacji i pragnieniu stworzenia satysfakcjonującej więzi z innym partnerem. Im więcej składowych jakości związku osiąga niższe oceny, tym większe staje się rozczarowanie małżonka związkiem (badania: op.cit, s. 69-91).
Występują istotne różnice w zakresie doświadczania wyróżnionych cech szczęśliwego małżeństwa miedzy kobietami i mężczyznami. Żony osiągają niższy poziom zadowolenia w związku pod względem zarówno intymności, podobieństwa działania, jak i możliwości samorealizacji niż mężowie. Tym samym przeżywają wyższy poziom rozczarowania w małżeństwie, a mężczyźni wyższy poziom spełnienia w diadzie (op. cit, s.83). Uzyskane dane mogą budzić zdumienie, choć legitymują się zmianami społeczno-kulturowymi jakie dotykają małżonków, a jednocześnie podkreślają - niekiedy niezrozumiałe - różnice płci.
W odniesieniu do osobowości i charakteru analizy potwierdzają silne powiązanie między odczuwaniem satysfakcji ze związku małżeńskiego a pożądanymi cechami osobowości, zarówno u żon jak i mężów. Analizy wskazują, iż mężczyźni obowiązkowi, rozważni w zachowaniu oraz sumienni mają znacznie większe szanse na doświadczanie zadowolenia w relacji. Ponadto korzystne są takie cechy osobowości jak: ugodowość w relacjach społecznych, pogodny nastrój, stabilność emocjonalna, zadaniowe nastawienie do trudności życiowych. W stosunku do żon, najbardziej istotne w przeżywaniu pozytywnych uczuć w małżeństwie, miały następujące pozytywne wymiary osobowościowe: spokój, stabilność emocjonalna, optymizm życiowy, otwartość na oczekiwania innych oraz towarzyskość (Plopa, 2004, s. 181-185).
Nie sposób pominąć w relacji małżeńskiej kwestii wzajemnej komunikacji dwojga osób jako czynnika warunkującego doświadczanie pozytywnych odczuć w małżeństwie. Zgodnie z badaniami profesor Marii Ryś (1996) występuje istotna zależność pomiędzy jakością małżeństwa a komunikacją i sposobami rozwiązywania konfliktów. Można mówić o cyrkularnej przyczynowości, gdyż udana komunikacja i pozytywne rozwiązywanie konfliktów wpływają na wysoką jakość relacji małżeńskich, a inne wymiary relacji - miłość i zaufanie - umożliwiają korzystne rozwiązywanie konfliktów. Ponadto, małżeństwa udane w sytuacji spornej charakteryzuje wspólne poszukiwanie rozwiązań zadowalających oboje, bez powrotu do wydarzeń minionych. W efekcie rozwiązane konflikty dość szybko i skutecznie się kończą.
Reasumując, pragnę podkreślić paradoksalną prawidłowość w związku. Mianowicie, osoby nie mogą działać jedynie we własnym interesie, bo jedyną drogą do otrzymania korzyści dla siebie stanowi spełnienie partnera. Przedstawione wyznaczniki satysfakcji małżeńskiej muszą być odczuwane jako odwzajemnione w relacji i opierać się na wzajemnej zależności (patrz: współzależnościowy model dobranego związku - Plopa 2010).
Wielość przytoczonych powyżej teorii, opartych na licznych badaniach, sprawia, że nie sposób jest jednoznacznie określić, które z nich determinują zadowolenie i czy dotyczy ono w równym stopniu obojga partnerów. Dlatego też optymizmem może napawać myśl, że człowiek korzystając z intuicji wiele z tych rozwiązań samorzutnie wykorzystuje, zwłaszcza jeśli posiada motywację do pozytywnego wartościowania wspólnie przeżytych lat.
- Autorka jest psychologiem (absolwentką UAM) i pedagogiem resocjalizacyjnym (absolwentką UG). Ukończyła kurs podstawowy psychoterapii systemowej WTTS oraz szkolenia z zakresu BSFT. Pracowała z rodzinami borykającymi się z problemem płodności i braku posiadania potomstwa w Wojewódzkim Ośrodku Adopcyjnym w Gdańsku oraz z młodzieżą - w zakresie profilaktyki zachowań ryzykownych, prowadząc grupy wsparcia. Obecnie pracownik poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz domu dziecka w Warszawie.
Bibliografia
- Braun-Gałkowska, M. (1985). Psychiczne uwarunkowania powodzenia w małżeństwie. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX.
- Braun-Gaukowska, M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
- Doniec, R. (2001). Rodzina wielkiego miasta: przemiany społeczno-moralne w świadomości trzech pokoleń. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Janicka I., Niebrzydowski L. (1994). Psychologia małżeństwa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Kotlarska-Michalska, A. (2002). Małżeństwa dysfunkcjonalne. W: L.Gapik i A.Woźniak (red.), Postępy psychoterapii. Problemy małżeństwa i rodziny. T. 4 (s.57-68). Poznań: Wydawnictwo P.W. INTERFUND Sp.z. o. o.
- Kwak, A. (2005). Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie "ŻAK".
- Plopa, M. (2004). Psychologia rodziny: Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Plopa, M. (2005). Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Plopa, M. (2010). Małżeństwo w percepcji młodych Polaków. Psychospołeczne aspekty życia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Rostowski J. (1986). Znaczenie problematyki osobowości partnerów badaniach nad małżeństwem., W: M. Ziemska (red.), Społeczne konsekwencje integracji i dezintegracji rodziny. Warszawa: PWN.
- Rostowski, J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa. Warszawa: PWN.
Rostowski, J., Rostowska, T. (2005), Małżeństwo-wczoraj, dzisiaj i jutro ? w perspektywie psychologicznej. W: M. Plopa (red.), Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia. Zagrożenia i wyzwania. Elbląg-Kraków: EUH-E Impuls. - Rostowski, J. (2009). Współczesne przemiany rozumienia związku małżeńskiego. W: T. Rostowska (red.), Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań (s. 12-21). Warszawa: Difin.
- Ryś, M. (1996). Jakość małżeństwa a komunikowanie się małżonków i sposoby rozwiązywania wzajemnych konfliktów. Problemy Rodziny, T. XXXVI (5), (s.12-18). Warszawa: Difin.
Opublikowano: 2013-08-22
Zobacz komentarze do tego artykułu
Satysfakcja małżeńska i jej uwarunkowania na podstawie wybranych analiz badawczych
Autor: fatum Data: 2013-08-23, 12:40:39 OdpowiedzNa początek zacznę od tego,że artykuł bardzo poruszył moje wnętrze.
Jest taki ciepły i wyważony,że doszłam do wniosku,że Autorka artykułu to bardzo ciepła osoba.Po raz kolejny zrozumiałam,że aby pisać ciepłe i wyważone treści to samemu trzeba być takim człowiekiem.
Autorka artykułu spe... Czytaj dalej- RE: Satysfakcja małżeńska i jej uwarunkowania na podstawie wybranych analiz badawczych - WWWWV, 2013-08-24, 08:40:31
- RE: Satysfakcja małżeńska i jej uwarunkowania na podstawie wybranych analiz badawczych - SiostraDiesell, 2013-08-24, 16:39:33